Τον τελευταίο καιρό, πολλά ακούγονται και λέγονται για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και τη δραματική αύξηση που παρουσιάζει, ιδιαίτερα σε άτομα κάτω των 50 ετών. Η πραγματικότητα, όμως, είναι χειρότερη: Τα στοιχεία δείχνουν μια σημαντική αύξηση όχι ενός, αλλά 14 διαφορετικών τύπων καρκίνου μεταξύ των νεότερων ατόμων. Ειδικότερα, μια ανάλυση περισσότερων από δύο εκατομμυρίων περιπτώσεων καρκίνου μεταξύ 2010 και 2019 αποκάλυψε αιχμές σε καρκίνο του στομάχου, του παχέος εντέρου, του παγκρέατος, των οστών και των αρθρώσεων, του μελανώματος, του μαστού, του τραχήλου της μήτρας, των όρχεων, των νεφρών και αρκετών καρκίνων του λεμφικού συστήματος.
Ο ίδιος επισημαίνει 5 φαινομενικά «αθώες» συνήθειες, θέλοντας να επιστήσει την προσοχή μας:
1. Κατανάλωση εξαιρετικά ζεστών ροφημάτων
Ενώ είναι γνωστό ότι το αλκοόλ μπορεί να βλάψει το DNA και να προωθήσει τη φλεγμονή, η κατανάλωση πολύ ζεστών ροφημάτων μπορεί επίσης να ενέχει έναν κρυφό κίνδυνο για το λαιμό και τον οισοφάγο. Μια κινέζικη μελέτη διαπίστωσε ότι τα άτομα που έπιναν τακτικά ροφήματα με θερμοκρασία μεγαλύτερη των 60°C, ιδίως όταν συνδυάζονταν με αλκοόλ, αντιμετώπιζαν πενταπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου. Ακόμη, όμως, κι εκείνοι που έπιναν καθημερινά ζεστό τσάι χωρίς αλκοόλ διπλασίαζαν τον κίνδυνο. Ομοίως, βρετανική έρευνα διαπίστωσε ότι η κατανάλωση 4 έως 6 φλιτζανιών καυτού τσαγιού ή καφέ καθημερινά σχεδόν διπλασίαζε τον κίνδυνο καρκίνου του λαιμού.
2. Ψήσιμο κρεάτων σε υψηλές θερμοκρασίες
Ο δρ. Sekeres προειδοποιεί ότι το μαγείρεμα κρεάτων σε υψηλή θερμοκρασία μπορεί να παράξει καρκινογόνες ενώσεις. Κατά το μαγείρεμα του σε υψηλές θερμοκρασίες, σχηματίζονται δύο τύποι επιβλαβών χημικών ουσιών, οι ετεροκυκλικές αμίνες (HCAs) και οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs). Η δημιουργία αυτών των ενώσεων οφείλεται στο ότι οι πρωτεΐνες του κρέατος αντιδρούν στην έντονη θερμότητα και το λίπος στάζει στις φλόγες, δημιουργώντας καπνό που μεταφέρει καρκινογόνες ουσίες. Μελέτες έχουν συνδέσει αυτές τις ουσίες με αυξημένη φλεγμονή, οξειδωτικό στρες και μεταλλάξεις του DNA που μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο του παχέος εντέρου, του παγκρέατος και του μαστού.
3. Χρήση χημικών βαφών και εργαλείων styling μαλλιών
Τα προϊόντα περιποίησης μαλλιών, συμπεριλαμβανομένων των μόνιμων βαφών και των εργαλείων styling, περιέχουν συχνά φορμαλδεΰδη και φθαλικές ενώσεις, στοιχεία γνωστά ως επικίνδυνα για την υγεία. Η φορμαλδεΰδη είναι αποδεδειγμένα καρκινογόνος για τον άνθρωπο, ενώ οι φθαλικές ενώσεις είναι ενδοκρινικοί διαταράκτες, που μιμούνται τις ορμόνες και μπορούν να συμβάλουν σε ορμονοευαίσθητους καρκίνους, όπως ο καρκίνος του μαστού και των ωοθηκών.
Μια μελέτη του 2020 σε αδελφές, διαπίστωσε υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε όσες χρησιμοποιούσαν μόνιμες βαφές. Μια μελέτη του 2022 συνέδεσε τη χρήση ισιωτικών μαλλιών με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της μήτρας. Ο δρ. Sekeres συμβουλεύει τους καταναλωτές να διαβάζουν τις ετικέτες και να αποφεύγουν προϊόντα με φορμαλδεΰδη και χημικές ουσίες που διαταράσσουν τις ορμόνες: «Αν και τα δεδομένα είναι περιορισμένα, προτείνω να επανεξετάζετε το περιεχόμενο των προϊόντων μαλλιών πριν τα χρησιμοποιήσετε».
4. Τατουάζ
Τα τατουάζ γνωρίζουν μεγάλη δημοφιλία, με όλο και περισσότερους ανθρώπους να αποτυπώνουν στο δέρμα τα αγαπημένα τους σχέδια. Οι αναδυόμενες έρευνες, ωστόσο, υποδεικνύουν πιθανές συνδέσεις μεταξύ τατουάζ και καρκίνου. Μια σουηδική μελέτη διαπίστωσε ότι τα άτομα με τατουάζ αντιμετωπίζουν 21% υψηλότερο κίνδυνο λεμφώματος, πιθανώς λόγω τοξικών ενώσεων στο μελάνι που προκαλούν ανοσολογικές αντιδράσεις. Αυτά τα μελάνια μπορεί να περιέχουν συνθετικές χρωστικές ουσίες, σταθεροποιητές και βαρέα μέταλλα όπως το κάδμιο, που σχετίζονται με νεφρική βλάβη, πνευμονικά προβλήματα και καρκίνο. Μια δανέζικη μελέτη σε διδύμους υπέδειξε επίσης υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου στα αδέρφια που είχαν τατουάζ.
Ο δρ. Sekeres προειδοποιεί ότι αυτά τα ευρήματα είναι προκαταρκτικά και βασίζονται σε μικρά μεγέθη δείγματος: «Ακόμη κι αν ο συσχετισμός επιβεβαιωθεί, η πιθανότητα εμφάνισης λεμφώματος εξαιτίας των τατουάζ παραμένει πολύ μικρή».
5. Χρήση ναργιλέ
Πολλοί θεωρούν τον ναργιλέ λιγότερο επιβλαβή από το τσιγάρο λόγω της διαδικασίας φιλτραρίσματος του νερού. Ωστόσο, αυτή η πεποίθηση είναι μια επικίνδυνη παρανόηση. Ο καπνός του ναργιλέ περιέχει υψηλά επίπεδα καρκινογόνων ουσιών, όπως πίσσα, μονοξείδιο του άνθρακα και βαρέα μέταλλα. Επιπλέον, η χρήση ναργιλέ συχνά διαρκεί μία ή και περισσότερη ώρα, που σημαίνει ότι οι χρήστες μπορεί να εισπνέουν έως και 200 φορές περισσότερο καπνό απ’ ότι στο κάπνισμα ενός τσιγάρου. Μια μελέτη του 2024 από το Βιετνάμ διαπίστωσε ότι οι χρήστες ναργιλέ είχαν υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του ήπατος, του πνεύμονα, των κεφαλής – τραχήλου και του στομάχου σε διάστημα 11 ετών.
«Η πρόσληψη καπνού σε οποιαδήποτε μορφή αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου», δήλωσε ο δρ. Sekeres. «Η σύστασή μου: Αποφύγετε όλες τις μορφές καπνού, συμπεριλαμβανομένων των τσιγάρων και του ναργιλέ».
Παρ’ όλο που αυτές οι πέντε συνήθειες μπορεί να μην έχουν μεμονωμένα την ίδια βαρύτητα με τις καθιερωμένες καρκινογόνες ουσίες, όπως ο καπνός ή το αλκοόλ, ο δρ. Sekeres προτρέπει σε προσοχή και ευαισθητοποίηση. Καθώς η έρευνα συνεχίζει να εξελίσσεται, η επίγνωση αυτών των κινδύνων μπορεί να δώσει στα άτομα τη δυνατότητα να λαμβάνουν πιο ενημερωμένες αποφάσεις για την υγεία τους.
«Αλλά η γνώση είναι το πρώτο βήμα προς την πρόληψη», καταλήγει ο δρ. Sekeres.