Μετά από ένα σκρολάρισμα χωρίς τέλος που ξεκινά από τις viral συνταγές με αβοκάντο για να καταλήξει δύο ώρες αργότερα σε συμβουλές στο TikTok για μια χρονιά “no buy” και με ενδιάμεση «στάση» στις εκπτώσεις του Yoox, νιώθουμε ότι το μυαλό μας κάνει βόλτα σε ένα από τα κτίρια με την παράδοξη αρχιτεκτονική που απεικόνισε ο Μ. C. Escher στα έργα του: Δεν υπάρχει διαφυγή, μόνο οφθαλμαπάτες και ανάποδες σκάλες που δεν οδηγούν πουθενά.
Η υπερβολική δαπάνη χρόνου κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η εμμονική ενασχόληση με νέα trends και challenges, και οι 58 ανοιχτές καρτέλες στο Google μπορεί να οδηγήσουν σε “brain rot”, που επιλέχθηκε από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ως λέξη της χρονιάς για το 2024, και αποδίδεται στα ελληνικά ως «σήψη του εγκεφάλου». Πρόκειται για «την υποτιθέμενη επιδείνωση της πνευματικής ή διανοητικής κατάστασης ενός ατόμου, ως αποτέλεσμα υπερκατανάλωσης υλικού (κυρίως διαδικτυακού περιεχομένου) που θεωρείται ασήμαντο ή μη απαιτητικό».
Ποιο είναι το αντίδοτο για αυτή την υπερβολική έκθεση σε περιεχόμενο που τρώει σιγά-σιγά τη διαύγεια του μυαλού μας; Πώς θα το προστατεύσουμε και θα το κρατήσουμε υγιές; Ποιες συνήθειες πρέπει να υιοθετήσουμε για έναν χαρούμενο εγκέφαλο;
Οι προτάσεις των ειδικών
–Τρώμε συνειδητά, συμμαχούμε με τις βιταμίνες και ελέγχουμε αν το φαγητό που έχουμε στο πιάτο μας προάγει την υγεία του εγκεφάλου. Οι τροφές με αντιοξειδωτική δράση, π.χ. το ρόδι, προστατεύουν τον εγκέφαλο από την γήρανση, τα λιπαρά οξέα Ω-3 είναι απαραίτητα για τη μνήμη, η βιταμίνη B βελτιώνει την νοητική επίδοση.
-Αναγνωρίζουμε τα οφέλη της άσκησης στο εγκέφαλο. Έρευνες δείχνουν ότι η τακτική άσκηση οδηγεί σε αιχμηρή σκέψη, κάτι που αποτελεί ένα επιπλέον κίνητρο για να μην αναβάλλουμε το τρέξιμο, το περπάτημα ή την προπόνηση kick-boxing.
-Βάζουμε φρένο στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με τα εργαλεία Digital Wellbeing που έχουμε στο κινητό μας. Σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό Ηealth, ένα ημερήσιο όριο 30-60 λεπτών στο TikTok, το Ιnstagram ή το YouTube, θα μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από τη σχέση εξάρτησης που έχουμε με τα social media.
-Χρησιμοποιούμε productivity apps που μας βοηθούν να μείνουμε συγκεντρωμένοι, όπως το Pomodoro, μια εφαρμογή με λιτό ντιζάιν βασισμένη στην τεχνική Πομοντόρο που αναπτύχθηκε το 1980 από τον Francesco Cirillo και «σπάει» τον χρόνο εργασίας σε 25λεπτα διαστήματα και 5λεπτα διαλείμματα. Αν θέλουμε κάτι πιο δημιουργικό, υπάρχει το Forest, ένα app που κάνει το digital detox να μοιάζει με παιχνίδι: Ρυθμίζουμε το χρονόμετρο, αφήνουμε κάτω το κινητό και όσο χρόνο δεν το χρησιμοποιούμε φυτρώνει και μεγαλώνει ένα δέντρο. Aν μπούμε στον πειρασμό να χρησιμοποιήσουμε το κινητό, το δέντρο ξεραίνεται.
-Εστιάζουμε στον ευεργετικό ύπνο. Την επόμενη φορά που θα αγνοήσουμε το «νανούρισμα» του iPhone που μας ειδοποιεί ότι είναι ώρα για ύπνο, ας θυμηθούμε τι προκαλεί η έλλειψή του: επιβραδύνει τη λειτουργία του εγκεφάλου, προκαλεί σύγχυση, μειώνει την ικανότητα διαχείρισης του στρες, επηρεάζει αρνητικά τη μνήμη.
-Eπιστρέφουμε στα βιβλία. Υποτίθεται ότι χρειάζονται 66 μέρες για να υιοθετήσουμε μια νέα συνήθεια, επομένως αν ξεκινήσουμε την προσπάθεια τώρα, η άνοιξη θα μας βρει βυθισμένους στις σελίδες του Μόμπι Ντικ του Henry Melville ή όποιου άλλου μυθιστορήματος αφήσαμε στη μέση για χάρη του smartphone. Ακόμα και το audio book κάνει καλό, επισημαίνουν οι ειδικοί.
-Περιορίζουμε το multitasking, δηλαδή την εκτέλεση πολλών δραστηριοτήτων ταυτόχρονα, καθώς έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να είναι επιζήμιο για τη συγκέντρωση, την αποδοτικότητα και την ψυχική υγεία. Ο εγκέφαλος δεν μπορεί να εκτελεί δύο ή περισσότερες απαιτητικές εργασίες ταυτόχρονα. Στην πραγματικότητα κάνει task-switching, δηλαδή μεταβαίνει συνεχώς από τη μία δραστηριότητα στην άλλη.
-«Αερίζουμε» τον εγκέφαλο μας με διαλογισμό και mindfulness, που αποτελούν ισχυρά αντίδοτα σε gaming, σερφάρισμα στο διαδίκτυο ή εξαντλητικό ψάξιμο σε πλατφόρμες streaming. Έρευνες δείχνουν ότι ο διαλογισμός μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης κατά 25% και βοηθά τον εγκέφαλο να παραμείνει ήρεμος.
-Κρατάμε τον εγκέφαλό μας σε φόρμα, μαθαίνοντας κάτι καινούριο ή δοκιμάζοντας ένα νέο χόμπι. Από παζλ και μαθήματα κιθάρας μέχρι την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας. Η δημιουργία και η απόκτηση γνώσης διεγείρουν τον εγκέφαλο και βελτιώνουν την γνωστική λειτουργία.
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image