Φανταστείτε ότι έχετε σηκωθεί το πρωί όπως κάθε άλλη μέρα. Έχετε φάει πρωινό, έχετε ετοιμαστεί και σιγά σιγά κατευθύνεστε προς την εργασία σας. Εκεί που κάθεστε μέσα στο βαγόνι του μετρό, ξαφνικά νιώθετε μια ευφορία που μοιάζει με… οργασμό, χωρίς κάποια προφανή αιτία. Το ίδιο σενάριο συνεχίζεται και στο γραφείο, φέρνοντας σας σε ακόμα μεγαλύτερη αμηχανία. Δυστυχώς δεν πρόκειται για κάποιο σενάριο ταινίας, αλλά για τις πραγματικές εμπειρίες μιας γυναίκας από την Κίνα, η οποία διαγνώστηκε με μια σπάνια και οδυνηρή ιατρική πάθηση γνωστή ως διαταραχή επίμονης γεννητικής διέγερσης.
Συγκεκριμένα, η μελέτη περίπτωσης που δημοσιεύτηκε στο AME Case Reports περιγράφει την ιστορία μιας 20χρονης γυναίκας στην Κίνα που υπέφερε από ανεξέλεγκτες και αυθόρμητες αισθήσεις παρόμοιες με οργασμό, οι οποίες δεν είχαν καμία σχέση με τη σεξουαλική επιθυμία. Τα συμπτώματά της διήρκεσαν για χρόνια ξεκινώντας από την εφηβεία, επηρεάζοντας σοβαρά την καθημερινή της ζωή. Τελικά, ανακουφίστηκαν με αντιψυχωσική αγωγή.
Ενώ η διαταραχή επίμονης γεννητικής διέγερσης χαρακτηρίζεται συνήθως από επίμονη και ανεπιθύμητη γεννητική διέγερση χωρίς να συνοδεύεται από σεξουαλικό ενδιαφέρον, η περίπτωση αυτής της ασθενούς ήταν ιδιαίτερα ασυνήθιστη. Τα συμπτώματά της περιλάμβαναν αυθόρμητους οργασμούς που εμφανίζονταν πολλές φορές την ημέρα, διαρκούσαν από μερικά δευτερόλεπτα έως ώρες και συχνά δεν συνοδεύονταν από κανένα ερέθισμα που να τις προκαλούσε. Αυτά τα οργασμικά επεισόδια της προκάλεσαν έντονη δυσφορία και την εμπόδιζαν να πηγαίνει στο σχολείο, να εργάζεται ή να διατηρεί κοινωνικές σχέσεις.
Ένα ιδιαίτερο προφίλ ασθενούς
Ήταν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου που εμφανίστηκαν τα συμπτώματα γεννητικής διέγερσης. Η ίδια τα περιέγραψε ως μια αίσθηση «ηλεκτρισμού» που ανέβαινε από την κοιλιά της, συνοδευόμενη από συσπάσεις της πυέλου που έμοιαζαν με οργασμούς. Παρά τις πολλαπλές θεραπείες με αντιεπιληπτικά και ψυχιατρικά φάρμακα, τα συμπτώματά της εξακολουθούσαν να επιμένουν. Άρχισε να πιστεύει ότι οι οργασμοί της ήταν αποτέλεσμα εξωτερικής χειραγώγησης, μια ψευδαίσθηση που επιδείνωσε την ταλαιπωρία της.
Πώς λύθηκε το πρόβλημα
Όταν παρουσιάστηκε στο νοσοκομείο για την μελέτη περίπτωσης, η κατάστασή της ήταν σοβαρή και οι οργασμικές της κρίσεις διέκοπταν τις ιατρικές συνεντεύξεις. Οι νευρολόγοι απέκλεισαν την επιληψία, αφού υποβλήθηκε σε μια σειρά εξετάσεων, ενώ και οι εξετάσεις δεν έδειξαν δομικές ανωμαλίες στον εγκέφαλο ή στα αναπαραγωγικά της όργανα. Επιπλέον, οι συνήθεις θεραπείες για την επιληψία δεν είχαν αποτέλεσμα. Όταν, όμως, οι ερευνητές της συνταγογράφησαν αντιψυχωσικά φάρμακα – συγκεκριμένα ρισπεριδόνη και αργότερα ολανζαπίνη – τα συμπτώματά της άρχισαν να υποχωρούν.
Μετά από μερικές εβδομάδες θεραπείας, τα αποτελέσματα ήταν αξιοσημείωτα: οι οργασμικές της εμπειρίες έγιναν σπάνιες και λιγότερο έντονες, ενώ και οι ψευδαισθήσεις της βελτιώθηκαν. Με την πάροδο του χρόνου, μπόρεσε να επιστρέψει στη δουλειά και να κοινωνικοποιηθεί. Η κατάστασή της παρέμεινε σταθερή όσο συνέχιζε να παίρνει τα φάρμακά της. Όταν, όμως, σταμάτησε τη θεραπεία από μόνη της, τα συμπτώματά της επανήλθαν, αλλά βελτιώθηκαν ξανά μετά την επανάληψη της ίδιας αγωγής.
Ο ρόλος της ντοπαμίνης
Αν και τα πιθανά αίτια της διαταραχή επίμονης γεννητικής διέγερσης ποικίλλουν, από νευρολογικές βλάβες και σπονδυλικές ανωμαλίες έως παρενέργειες φαρμάκων, μια ενδιαφέρουσα ερευνητική προσέγγιση εστιάζει στη δυσλειτουργία του συστήματος της ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη, βασικός νευροδιαβιβαστής της ευχαρίστησης και της διέγερσης, φαίνεται να ενισχύει σεξουαλικές αποκρίσεις όταν υπερδραστηριοποιείται σε εγκεφαλικές περιοχές όπως ο υποθάλαμος και το μεταιχμιακό σύστημα. Η χρήση φαρμάκων που μπλοκάρουν τη ντοπαμίνη, όπως η ρισπεριδόνη και η ολανζαπίνη, και τα δύο αντιψυχωσικά, μπορεί να μειώσει αυτές τις ανώμαλες αισθήσεις διέγερσης με την καταστολή της αντίδρασης στη ντοπαμίνη.
Η παρούσα περίπτωση ενισχύει την υπόθεση της ντοπαμίνης. Η ασθενής ανταποκρίθηκε θετικά στη θεραπεία με αντιψυχωσικά, παρότι δεν είχε δείξει βελτίωση με αντιεπιληπτικά φάρμακα. Τα σεξουαλικά της συμπτώματα εξαφανίστηκαν παρά τις σημαντικές διακυμάνσεις στα επίπεδα ορμονών, συμπεριλαμβανομένης της προλακτίνης, μιας ορμόνης που συχνά επηρεάζεται από τα αντιψυχωσικά και μπορεί να επηρεάζει τη σεξουαλική λειτουργία. Το συγκεκριμένο μοτίβο υποδηλώνει ότι η βελτίωση δεν οφειλόταν στις ορμονικές αλλαγές, αλλά στην επίδραση των φαρμάκων στη σηματοδότηση της ντοπαμίνης.