Σκέψεις που επιστρέφουν σαν βελόνα κολλημένη σε δίσκο. Ένα «τι θα γίνει αν…;», που τείνει να καθορίζει το πώς σκέφτεστε, πώς κοιμάστε και, τελικά, πώς ζείτε. Η υπερβολική ανησυχία δεν είναι μόνο μια κακή μέρα, αλλά ένα μοτίβο που επηρεάζει κάθε έκφανση της ύπαρξης, συχνά χωρίς καν να το συνειδητοποιείτε. Σε σχετικό άρθρο του HelpGuide.org, βασισμένο στο έργο της Αμερικανίδας θεραπεύτριας Jeanne Segal, Ph.D, αναλύεται ότι η χρόνια ανησυχία μπορεί να γίνει σχεδόν αυτόματη. «Μπορεί να αρχίσετε να ανησυχείτε χωρίς καν να το παρατηρείτε. Είναι ένα ψυχικό μοτίβο που εγκαθίσταται και παραμένει, ακόμη κι αν δεν έχει νόημα», αναφέρεται από τις συγγραφείς.
Πώς, όμως, μπορείτε να καταλάβετε ότι το άγχος σας έχει ξεπεράσει το υγιές όριο;
6 σημάδια ότι ανησυχείτε υπερβολικά
1. Αίσθημα συνεχούς έντασης χωρίς εμφανή αιτία
Όταν η ηρεμία είναι σπάνια και η ένταση έχει γίνει η νέα κανονικότητα, είναι πιθανό να μη ζείτε απλώς με άγχος, αλλά μ’ ένα άγχος που έχει ριζώσει βαθιά στην καθημερινότητά σας. Σε αυτόν τον εσωτερικό «συναγερμό» χωρίς προφανή εξωτερική απειλή, ο νους ψάχνει διαρκώς «τι μπορεί να πάει στραβά» κι έτσι το σώμα αντιδρά σαν να βρίσκεται σε μόνιμη κατάσταση κινδύνου, ακόμη κι όταν όλα, εξωτερικά, δείχνουν ασφαλή.
2. Φυσικά συμπτώματα άγχους που επιμένουν
Το σώμα εκφράζει το άγχος με τον δικό του τρόπο. Υπάρχουν συμπτώματα που μπορεί να μην αποδίδετε αμέσως στο άγχος, αλλά οι πονοκέφαλοι που επιμένουν, το σφίξιμο στη γνάθο, η ένταση στους ώμους ή ο διαρκής κόμπος στο στομάχι είναι συχνά σημάδια ότι κάτι μέσα σας προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή σας. Όχι φωναχτά, αλλά με μικρές, επαναλαμβανόμενες πιέσεις, που αξίζουν να ακουστούν.
3. Δυσκολία στον ύπνο ή αίσθημα κόπωσης μετά τον ύπνο
Υπάρχουν νύχτες που το σώμα ξαπλώνει, αλλά το μυαλό αρνείται να ηρεμήσει. Η υπερβολική ανησυχία δεν υπάρχει μόνο τη μέρα, αλλά ακόμα και στον ύπνο σας. Μπορεί να δυσκολεύεστε να αποκοιμηθείτε, να ξυπνάτε μέσα στη νύχτα ή να ανοίγετε τα μάτια το πρωί νιώθοντας ήδη κουρασμένοι. Όταν η ξεκούραση δεν σας ξεκουράζει, το άγχος ίσως έχει βρει τον τρόπο να σας συνοδεύει ακόμα και στα όνειρά σας.
4. Συνεχής αναζήτηση ελέγχου ή βεβαιότητας
Αν η σκέψη σας στρέφεται συνεχώς σε αρνητικά σενάρια, ακόμη κι όταν δεν έχουν καμία βάση στην πραγματικότητα, τότε είναι πιθανό να έχετε εγκλωβιστεί σ’ έναν φαύλο κύκλο υπερβολικής ανησυχίας. Η ανάγκη να ελέγξετε το μέλλον και να προβλέψετε κάθε ενδεχόμενο μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση ανασφάλειας που ανατροφοδοτείται αδιάκοπα, παγιδεύοντάς σας σε μια συνεχόμενη διαδικασία υπερ-ανάλυσης, που σας απομακρύνει από την ηρεμία του παρόντος.
5. Δυσκολία συγκέντρωσης ή απορρόφησης στο παρόν
Αν νιώθετε ότι το μυαλό σας τρέχει συνεχώς, περνώντας από μία σκέψη στην άλλη, χωρίς να μπορείτε να εστιάσετε σε κάτι συγκεκριμένο – είτε πρόκειται για ένα βιβλίο, μία συζήτηση ή ακόμα και μία ήρεμη βόλτα – τότε έχετε βρεθεί αντιμέτωποι μ’ ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημάδια της υπερβολικής ανησυχίας. Η συνεχής απομάκρυνση από το παρόν και η αδυναμία να βυθιστείτε στην παρούσα στιγμή αποδεικνύει πώς το άγχος μπορεί να εμποδίσει την καθημερινότητα, δημιουργώντας μία αίσθηση αποσύνδεσης από τον κόσμο γύρω σας.
6. Οι σχέσεις σας επηρεάζονται αρνητικά
Η ανησυχία, όταν ξεπερνά τα όρια, μπορεί να δημιουργήσει απόσταση ανάμεσα σε εσάς και τους άλλους. Αυτό το εσωτερικό εμπόδιο απομακρύνει τη σύνδεση και την επικοινωνία με τους γύρω σας, κάνοντάς σας είτε πιο ευερέθιστους, είτε πιο απόμακρους. Όταν το άγχος σάς κυριεύει, οι σχέσεις με τους άλλους δυσκολεύουν, γιατί η εσωτερικά σας ένταση δεν σας αφήνει να συνδεθείτε πραγματικά.
Τι μπορείτε να κάνετε
Το πρώτο βήμα για να απελευθερωθείτε από την υπερβολική ανησυχία είναι να την αναγνωρίσετε. Αυτή η συνειδητοποίηση είναι το κλειδί για την αλλαγή. Ωστόσο, υπάρχουν απλά και πρακτικά βήματα που μπορείτε να εφαρμόσετε καθημερινά, για να μειώσετε και να διαχειριστείτε την υπερβολική ανησυχία.
- Ορίστε «ώρα ανησυχίας»: Καθιερώστε 15-20 λεπτά την ημέρα, σε σταθερή ώρα και μέρος, όπου επιτρέπετε στον εαυτό σας να σκεφτεί ό,τι τον απασχολεί.
- Καταγράψτε τις σκέψεις σας: Η απλή καταγραφή βοηθά να αποστασιοποιηθείτε από τις σκέψεις και να τις δείτε πιο καθαρά.
- Αναγνωρίστε τι μπορείτε (και τι δεν μπορείτε) να ελέγξετε: Εστιάστε σε δράσεις, όχι σε υποθέσεις.
- Ασκηθείτε τακτικά: Η σωματική άσκηση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης και προάγει την ψυχική ηρεμία.
- Μιλήστε σε ανθρώπους εμπιστοσύνης: Η κοινωνική σύνδεση αποτελεί ουσιαστική «ασπίδα» απέναντι στο χρόνιο άγχος.
- Δοκιμάστε τεχνικές mindfulness ή διαλογισμού: Η επιστροφή στο παρόν, χωρίς κριτική, είναι ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία κατά της υπερ – ανησυχίας.