Για δεκαετίες, τα αντιβιοτικά αποτελούσαν τον ακρογωνιαίο λίθο της σύγχρονης ιατρικής, αυξάνοντας το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων κατά μέσο όρο κατά 23 χρόνια.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, εξελίσσεται ένα ανησυχητικό φαινόμενο: Η ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών έχει σταματήσει, ενώ τα βακτήρια εξελίσσονται αδιάκοπα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στελέχη ανθεκτικά στα φάρμακα, όπως ο ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη Staphylococcus aureus (MRSA) και ο ανθεκτικός στη βανκομυκίνη εντερόκοκκος.
Χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση μιας ασθενούς στη Νεβάδα το 2017, που εισήχθη με πνευμονία και υπέκυψε από πολλαπλή οργανική ανεπάρκεια και σηψαιμία, αποτέλεσμα μόλυνσης που προκλήθηκε από βακτηριακό στέλεχος ανθεκτικό σε 26 διαφορετικά αντιβιοτικά. Τέτοιες περιπτώσεις αναδεικνύουν την επιτακτική ανάγκη για εναλλακτικές λύσεις για την καταπολέμηση των υπερβακτηρίων, τα οποία προβλέπεται να στοιχίζουν έως και 10 εκατομμύρια ζωές ετησίως.
«Όταν τα βακτήρια αρχίζουν να γίνονται ανθεκτικά στα συμβατικά αντιβιοτικά, έχουμε αυτό που αποκαλούμε αντιβιοτική καταστροφή», εξηγεί ο δρ. Vanderlei Bagnato, καθηγητής στο Τμήμα Βιοϊατρικής Μηχανικής στο Texas A&M και κύριος συγγραφέας της μελέτης. «Για να ξεπεράσουμε αυτή την πρόκληση, χρειαζόμαστε εναλλακτικούς τρόπους, είτε για να εξοντώσουμε τα υπερβακτήρια, είτε για να τροποποιήσουμε τις βακτηριακές διεργασίες, έτσι ώστε τα αντιβιοτικά να γίνουν και πάλι αποτελεσματικά».
Ένα νέο «όπλο» κατά των υπερβακτηρίων
Σε μια πολλά υποσχόμενη ανακάλυψη, που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports, ερευνητές του Πανεπιστημίου A&M του Τέξας διαπίστωσαν ότι η κουρκουμίνη -η ένωση που είναι υπεύθυνη για τη ζωηρή κίτρινη απόχρωση του κουρκουμά- θα μπορούσε να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στην καταπολέμηση της βακτηριακής αντοχής μέσω μιας τεχνικής γνωστής ως φωτοδυναμική αδρανοποίηση. Πρόκειται για μια καινοτόμο προσέγγιση, η οποία χρησιμοποιεί φως για να ενεργοποιήσει μόρια που δημιουργούν δραστικά είδη οξυγόνου, ικανά να καταστρέψουν τα βακτήρια.
Περιορίζοντας την ποικιλομορφία των βακτηριακών πληθυσμών, η φωτοδυναμική αδρανοποίηση προσφέρει έναν νέο τρόπο αντιμετώπισης της ανθεκτικότητας. «Είναι πολύ πιο εύκολο να προβλέψουμε την ακριβή δόση αντιβιοτικού που απαιτείται για την απομάκρυνση της λοίμωξης όταν χρησιμοποιούμε αυτή τη μέθοδο», εξήγησε ο δρ. Bagnato.
Μια οικονομικά αποδοτική λύση με παγκόσμιο αποτύπωμα
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η τεχνική αυτή έχει σημαντικές δυνατότητες ως επικουρική θεραπεία, ιδίως στη θεραπεία λοιμώξεων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά, όπως η πνευμονία.
«Η φωτοδυναμική αδρανοποίηση προσφέρει μια οικονομικά αποδοτική θεραπευτική επιλογή, ζωτικής σημασίας για τη μείωση των ιατρικών δαπανών», λέει ο δρ. Vladislav Yakovlev, ερευνητής και καθηγητής στο Τμήμα Βιοϊατρικής Μηχανικής. Εάν η μελλοντική έρευνα επιβεβαιώσει τα ευρήματα, η χρυσή ένωση του κουρκουμά θα μπορούσε να αποτελέσει το κλειδί για ένα μέλλον όπου τα αντιβιοτικά θα επανακτήσουν τη σωτήρια ισχύ τους.
