Η σχέση του άγχους με το πεπτικό σύστημα είναι ήδη γνωστή, αλλά τώρα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το ψυχολογικό στρες μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις του ανοσοποιητικού, κάνοντάς το να αναγνωρίζει ορισμένα τρόφιμα ως «επικίνδυνα», μιμούμενο κατά κάποιο τρόπο τον μηχανισμό της αυτοανοσίας ή της αλλεργίας. Αυτή η αντίδραση καθιστά το πεπτικό σύστημα ευαίσθητο σε κάποια τρόφιμα με αποτέλεσμα όταν αυτά καταναλωθούν ξανά, να εκδηλωθούν συμπτώματα όπως αυτά του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου.
Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο Gastroenterology, επικεντρώνεται στο πώς το άγχος μπορεί να προκαλέσει ανοσολογικές αντιδράσεις στο έντερο, κάτι που δεν είχε εξερευνηθεί πλήρως στο παρελθόν. Σύμφωνα με τη μελέτη, το άγχος ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, κάνοντάς το να «αντιλαμβάνεται» κάποιες τροφές ως επικίνδυνες, προκαλώντας αντιδράσεις που μοιάζουν με αλλεργίες. Η καθηγήτρια και συγγραφέας της μελέτης, Cecilia Berin, δήλωσε: «Αυτή η μελέτη παρέχει τη μοριακή εξήγηση για το πώς τα τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν όχι μόνο αλλεργικές αντιδράσεις, αλλά και πόνο κατά την έξαρση του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου».
Αν και δεν πρόκειται για παραδοσιακή τροφική αλλεργία, το έντερο αντιδρά με φλεγμονή και πόνο, κοινά συμπτώματα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου. Η αντίδραση εντείνεται όταν το άγχος ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο παράγει αντισώματα ανοσοσφαιρίνης Ε (IgE) και ενεργοποιεί τα μαστοκύτταρα, τα οποία παράγουν ισταμίνη και άλλες χημικές ουσίες εμπλεκόμενες σε αλλεργικές αντιδράσεις.
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε πειραματόζωα, τα οποία αφού στρεσαρίστηκαν, εκτέθηκαν σε αλβουμίνη (πρωτεΐνη από το ασπράδι αυγού). Τα πειραματόζωα παρουσίασαν αυξημένη ευαισθησία στην αλβουμίνη, με συμπτώματα πόνου και δυσφορίας στο έντερο. Αυτή η αντίδραση έδειξε ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα είχε «εκπαιδευτεί» να αντιδράσει σε αυτή την τροφή, σαν να ήταν εχθρική για τον οργανισμό, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε κάποιο αλλεργιογόνο που να το δικαιολογεί.
Αυτά τα αποτελέσματα εξηγούν εν μέρει γιατί οι άνθρωποι με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου έχουν συχνά έντονες αντιδράσεις μετά την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών, ακόμα και αν δεν είναι αλλεργικοί σε αυτές. Όταν το άγχος «ενεργοποιεί» το ανοσοποιητικό σύστημα, ενισχύει τις αντιδράσεις του πεπτικού συστήματος, προκαλώντας πόνο, φούσκωμα και άλλα συμπτώματα.
Η Berin αναφέρει ότι αυτή η ανακάλυψη είναι σημαντική, μιας και δείχνει ότι οι αλλεργικές αντιδράσεις μπορούν να αλλάξουν τη φυσιολογική λειτουργία του εντέρου, κάνοντάς το πιο ευάλωτο σε τροφές που διαφορετικά θα ήταν εύπεπτες, και να οδηγήσουν σε πόνο χωρίς να προκαλέσουν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, όπως η αναφυλαξία.
«Βρίσκω πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι τα αντισώματα IgE, τα οποία προκαλούν τις παραδοσιακές αλλεργικές αντιδράσεις, βρέθηκαν στο επίκεντρο αυτών των συμπτωμάτων, τα οποία ήταν πολύ διαφορετικά από ό,τι βλέπουμε στις τροφικές αλλεργίες. Η ιδέα ότι αυτές οι ανοσολογικές αντιδράσεις μπορούν να είναι τόσο τοπικές και να παραμένουν λειτουργικές είναι πραγματικά εντυπωσιακή», σχολίασε η Berin.
Σύμφωνα με την Berin, τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν τη μελέτη των ανοσολογικών κυττάρων του γαστρεντερικού συστήματος σε ασθενείς με ΣΣΕ, προκειμένου να διαπιστωθεί αν παρατηρούνται και σε αυτούς τοπικές ανοσολογικές αντιδράσεις σε συγκεκριμένα τρόφιμα. «Η στόχευση των ίδιων μηχανισμών που εμπλέκονται στις τροφικές αλλεργίες έδειξε ότι μπορεί να μειώσει τον πόνο στα πειραματόζωα. Διαθέτουμε μια σειρά εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στους ανθρώπους, υποδεικνύοντας έτσι έναν νέο τρόπο θεραπείας για το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου», καταλήγει.