Η υπερβολική κατανάλωση λιπαρών τροφίμων μπορεί να καταστρέψει την πρώτη γραμμή άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος ενάντια στις βακτηριακές λοιμώξεις, διαπιστώνει νέα μελέτη του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση The Journal of Immunology, διαπίστωσε ότι η διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά καταστρέφει τη λειτουργία των ουδετερόφιλων – των λευκών αιμοσφαιρίων που σπεύδουν στο σημείο όπου βρίσκεται η λοίμωξη, προκειμένου να καταστρέψουν τα βακτήρια.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν πως τα παχύσαρκα άτομα κινδυνεύουν περισσότερο από λοιμώξεις, αλλά οι βιολογικοί μηχανισμοί πίσω από αυτό το φαινόμενο παρέμειναν ασαφείς. Η νέα μελέτη δείχνει ακριβώς πώς το διατροφικό λίπος επηρεάζει την ανοσοποιητική μας άμυνα σε κυτταρικό επίπεδο. Η ομάδα του Μίσιγκαν μελέτησε αρσενικά ποντίκια που τρέφονταν είτε με ισορροπημένη διατροφή είτε με διατροφή στην οποία το 60% των θερμίδων προερχόταν από λίπος, για περιόδους που κυμαίνονταν από μία εβδομάδα έως τέσσερις μήνες. Αφού απομόνωσαν τα ουδετερόφιλα από το μυελό των οστών και το αίμα των τρωκτικών, υπέβαλαν αυτά τα κύτταρα σε διάφορα τεστ προκειμένου να αξιολογήσουν την αντίδρασή τους σε κοινά βακτήρια.
Διαπιστώθηκε πως τα ουδετερόφιλα από ποντίκια που κατανάλωναν μεγάλη ποσότητα λιπαρών είχαν κακές επιδόσεις σε αυτά τα τεστ. Όταν έπρεπε να αντιμετωπίσουν το Pseudomonas aeruginosa, ένα βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις, τα κύτταρα αυτά παγίδευσαν και σκότωσαν σημαντικά λιγότερα βακτήρια σε σύγκριση με ουδετερόφιλα από ποντίκια που τρέφονταν με ισορροπημένη διατροφή.
Παραδόξως, αυτά τα κύτταρα του ανοσοποιητικού δεν ήταν πιο φλεγμονώδη όπως αναμενόταν. Στην πραγματικότητα, τα ουδετερόφιλα από ποντίκια με δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά απελευθέρωσαν λιγότερο παράγοντα νέκρωσης όγκων α (TNFα), ένα μόριο φλεγμονώδους σηματοδότησης.
Χρησιμοποιώντας προηγμένη γενετική ανάλυση, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα ουδετερόφιλα από ποντίκια που τρέφονταν με λιπαρά ενίσχυσαν τα γονίδια που εμπλέκονται στον μεταβολισμό και την αποθήκευση του λίπους. Τα κύτταρα τροποποίησαν τις μεθόδους επεξεργασίας της ενέργειας τους – αντί να καίνε κυρίως γλυκόζη για καύσιμο, στράφηκαν προς το χειρισμό περισσότερου λίπους. Αυτή η μεταβολική προσαρμογή προκάλεσε σοβαρές επιπτώσεις στην ικανότητά τους να καταπολεμούν τα βακτήρια.
Το γρήγορο και καταστροφικό αντίκτυπο του διατροφικού λίπους
Η ζημιά εκτείνεται πέρα από την καταπολέμηση της λοίμωξης. Η έκθεση σε δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά μείωσε την ικανότητα των ουδετερόφιλων να προάγουν την αναγέννηση των αιμοφόρων αγγείων. Σε τεστ μεταμόσχευσης μυελού των οστών, τα ουδετερόφιλα από ποντίκια με κανονική διατροφή ενίσχυσαν σημαντικά την αναγέννηση των αιμοφόρων αγγείων, ενώ τα ουδετερόφιλα από ποντίκια με δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, βοήθησαν ελάχιστα.
Για να επιβεβαιώσουν ότι το ίδιο το λίπος προκαλεί άμεσα αυτά τα προβλήματα, οι ερευνητές εξέθεσαν τα φυσιολογικά ουδετερόφιλα σε ένα κορεσμένο λιπαρό οξύ που είναι κοινό σε δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Ακόμη και η σύντομη έκθεση σε αυτό το λίπος έθεσε σε κίνδυνο την ικανότητά τους να καταβροχθίζουν και να σκοτώνουν βακτήρια, αποδεικνύοντας μια άμεση σχέση μεταξύ του διατροφικού λίπους και της δυσλειτουργίας του ανοσοποιητικού.
Τα ουδετερόφιλα από ποντίκια που τρέφονταν με λίπος σχημάτισαν επίσης λιγότερες εξωκυτταρικές παγίδες των ουδετερόφιλων (NETs) – δομές DNA και πρωτεϊνών που μοιάζουν με ιστό που παγιδεύουν και σκοτώνουν παθογόνα. Αυτή η μείωση συνέβη τόσο όταν εκτέθηκαν σε βακτήρια όσο και σε χημικά διεγερτικά, αντιπροσωπεύοντας έναν ακόμη τρόπο με τον οποίο οι δίαιτες πλούσιες σε λιπαρά υπονομεύουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού.
Γιατί έχει σημασία για την υγεία μας
Με τα ποσοστά παχυσαρκίας να αυξάνονται παγκοσμίως, η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η διατροφή επηρεάζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος γίνεται όλο και πιο σημαντική. Αυτή η μελέτη ανοίγει πιθανές οδούς για θεραπείες που θα μπορούσαν να αποκαταστήσουν τη λειτουργία των ουδετερόφιλων σε άτομα με παχυσαρκία.
«Ελπίζουμε να αξιοποιήσουμε αυτά τα ευρήματα αποκαλύπτοντας τι προκαλεί την εξασθένηση των ουδετερόφιλων που εκτίθενται σε δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά» δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Δρ. Κανακαντούργκα Σίνγκερ, αναπληρωτής καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.