Σχεδόν δύο χρόνια είναι πλέον η αναμονή των ασθενών με χρόνιες παθήσεις στη χώρα μας προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες που εγκρίνονται στην Ευρώπη. Η τελευταία έρευνα για την εκτίμηση του δείκτη W.A.I.T. (Waiting to Access Innovative Therapies), η οποία διενεργείται από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Βιομηχανιών (EFPIA), δείχνει με τον πλέον εμφατικό τρόπο τις δυσκολίες των Ελλήνων ασθενών στην πρόσβαση σε νέα φάρμακα.
Το παραπάνω στοιχείο δόθηκε από τον Διευθυντή Market Access του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ), Χρίστο Γεωργακόπουλο, στο πλαίσιο του πρώτου συνεδρίου του Συνδέσμου με επίκεντρο τον Έλληνα ασθενή (Patient Think Tank Summit) που πραγματοποιήθηκε χθες στην Αίγλη Ζαππείου.
Οι καθυστερήσεις στην καινοτομία είναι ενδεικτικές των στρεβλώσεων της ελληνικής φαρμακευτικής πολιτικής, σύμφωνα με τη φαρμακοβιομηχανία και αποτυπώνονται στα στοιχεία. Τα περυσινά δεδομένα της EFPIA έδειχναν ότι από τα 173 νέα σκευάσματα που έλαβαν έγκριση στην Ευρώπη το 2022, μόνο τα 75 ήρθαν στην Ελλάδα. Εξ αυτών, μόλις το 25% είναι διαθέσιμα για όλους τους ασθενείς, ενώ ένα 20% έχουν περιορισμένη πρόσβαση. Συνολικά, 5,5 στα 10 νέα φάρμακα δεν έρχονται στην Ελλάδα. «Η φαρμακευτική δαπάνη έφτασε τα 7 δις ευρώ το 2023, από τα οποία η φαρμακοβιομηχανία συνείσφερε τα μισά. Επίσης, 700 εκατ. ευρώ βάρυναν τους ασθενείς», σημείωσε ο κ. Γεωργακόπουλος, τονίζοντας ότι απαιτείται να προστίθενται 350 εκατ. ευρώ από την Πολιτεία κάθε χρόνο στον προϋπολογισμό, αλλά το ελληνικό κράτος βάζει μόλις 160 εκατ. ευρώ.
Μεγάλη αύξηση των αναγκών
Με θετικό «μάτι» βλέπει το Υπουργείο Οικονομικών την ίδρυση Ταμείου Καινοτομίας, το οποίο θα επιτρέπει την άμεση πρόσβαση σε θεραπείες προηγμένης τεχνολογίας, σύμφωνα με όσα ανέφερε στον χαιρετισμό του στο συνέδριο του ΣΦΕΕ ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης. Οι σχετικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν εντός του 2025, με τον Υπουργό Υγείας, βέβαια, να επαναλαμβάνει ότι οι πόροι του κράτους είναι περιορισμένοι ενώ οι ανάγκες των ασθενών άπειρες. «Χρειάζεται οδικός χάρτης για να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε και πότε», σημείωσε, προσθέτοντας πως μια άμεση πρωτοβουλία εντός της χρονιάς προς όφελος των ασθενών είναι η χρηματοδότηση των αναλώσιμων για τον διαβήτη από επιπλέον χρήματα που προκύπτουν από rebate στον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ).
Στις ανάγκες για υπηρεσίες υγείας που μεγαλώνουν με ταχύτερο ρυθμό σε σχέση με τον προϋπολογισμό για την Υγεία στάθηκε και ο γενικός γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Υγείας, Άρης Αγγελής. Όπως είπε, τα προβλήματα είναι πάρα πολλά και δεν υπάρχει η δυνατότητα ανταπόκρισης σε όλα από την πλευρά του Υπουργείου λόγω περιορισμένων πόρων. Για αυτό επιχειρείται μια προτεραιοποίηση. Ενδεικτικά, ανέφερε ότι το κράτος επιδιώκει να χρηματοδοτεί νέες θεραπείες που είναι πραγματικά καινοτόμες, ενώ για την έλλειψη δεδομένων – που αναφέρθηκε ως πρόβλημα από τους εκπροσώπους των ασθενών – προανήγγειλε νέο σύστημα BI-health (Σύστημα Επιχειρηματικής Ευφυΐας ΕΣΥ), καθώς, όπως παραδέχθηκε, το σημερινό δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό.
Τα πολλαπλά εμπόδια που βιώνουν οι ασθενείς
Τα αναχώματα στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας υπογράμμισαν οι εκπρόσωποι των ασθενών κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του ΣΦΕΕ. Η πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος, Βάσω Βακουφτσή, άφησε έκπληκτο το κοινό όταν αποκάλυψε την προσωπική της εμπειρία πριν λίγο καιρό. Συγκεκριμένα, χρειάστηκε να υποβληθεί σε έναν γονιδιακό έλεγχο και πλήρωσε από την τσέπη της… 3.500 ευρώ. «Οι εξετάσεις δεν αποζημιώνονται πάντα και δεν μπορεί ένας ασθενής να τις επαναλάβει σε τακτά διαστήματα ακόμη και εάν υπάρχει παθολογικό εύρημα», σημείωσε και πρόσθεσε σε σχέση με τις ανισότητες πρόσβασης στην Υγεία: «Δυστυχώς αναλόγως πού μένουμε και ποιο είναι το εισόδημά μας έχουμε διαφορετική πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας».
Ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν είχε μέχρι πρότινος ενιαίο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου, ανέφερε η αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, Παρασκευή Μιχαλοπούλου. Η αντιπρόεδρος της Ένωσης Σπανίων Ασθενών Ελλάδος, Καίτη Θεοχάρη, τόνισε ότι υπάρχει σημαντική καθυστέρηση στη διάγνωση και θεραπεία σπάνιων παθήσεων, ότι είναι περιορισμένη η πρόσβαση στα εξειδικευμένα κέντρα για σπάνιες παθήσεις μιας και είναι συγκεντρωμένα στα αστικά κέντρα, καθώς και ότι παρατηρείται ανεπάρκεια στον συντονισμό ιατρικών ειδικοτήτων. «Χρειαζόμαστε υποχρεωτικό νεογνικό έλεγχο», τόνισε, επίσης, για τις σπάνιες παθήσεις ο αντιπρόεδρος της Ένωσης Σπάνιων Ασθενών Ελλάδας, Δημήτρης Αθανασίου, ενώ από την πλευρά του διαβητικού ασθενή ο πρόεδρος της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σωματείων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη), Χρήστος Δαραμήλας, υπογράμμισε το σημαντικό κόστος που έχουν για αναλώσιμα και θεραπείες οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη.
Η Φανή Προβή, Επιστημονική Υπεύθυνη Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας – Στέλεχος Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, εστίασε στα δομικά προβλήματα και στις ανεπάρκειες του Εθνικού Συστήματος Υγείας σε όλες τις κατηγορίες αναγκών και παροχών. Αναφέρθηκε στα αποτελέσματα μια μεγάλης έρευνας που έγινε το 2024 από τη Συνομοσπονδία για την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες και σπάνιες παθήσεις στις υπηρεσίες υγείας. Σύμφωνα με την έρευνα, μόνο ένας στους δέκα πολίτες απάντησε πως δεν δυσκολεύτηκε καθόλου στην ικανοποίηση υπηρεσιών υγείας. Το 39,5% στερήθηκε αναγκαία θεραπεία τουλάχιστον μια φορά και το 40% χρειάστηκε διαγνωστικές εξετάσεις που δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει.
Ο Νίκος Δέδες, Γραμματέας Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, επικεντρώθηκε στην ανάγκη εκπαίδευσης των επιχειρηματιών υγείας στον τομέα της δευτερογενούς διάγνωσης και ο Γιώργος Καπετανάκης, Πρόεδρος Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, αναπτύσσοντας μια σειρά προτάσεων, εστίασε στον κατακερματισμό της νοσοκομειακής φροντίδας, στην ανάγκη ύπαρξης δράσεων μείωσης της γραφειοκρατίας και ελεγκτικών μηχανισμών για τη συνταγογράφηση διαγνωστικών εξετάσεων, στην ισότιμη πρόσβαση στη θεραπεία για όλους τους ασθενείς, στον εξορθολογισμό του ρόλου του ΙΦΕΤ και στην παροχή περισσότερων κινήτρων για την προσέλκυση κλινικών μελετών στη χώρα μας.
Η Διευθύντρια Διεύθυνσης Φαρμάκου ΕΟΠΥΥ, Χαρά Κανή, χαρακτήρισε τις κλινικές μελέτες επένδυση για μια χώρα όπως η Ελλάδα. «Μέσα από αυτές οι γιατροί μπορούν να εκπαιδευτούν, οι ασθενείς αποκτούν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες, μπορούμε να συλλέξουμε πληροφορίες και επίσης η χώρα να εξελιχθεί σε hub για τη διεξαγωγή μελετών».
Από την πλευρά του ΣΦΕΕ, ο πρόεδρος Ολύμπιος Παπαδημητρίου, σημείωσε στον χαιρετισμό του πως τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο παρουσιάζουν προκλήσεις, και το ελληνικό δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Συνεπώς, ο διάλογος μεταξύ όλων των φορέων είναι επιβεβλημένος, ώστε ο ασθενής να βρίσκεται στο επίκεντρο καθ’ όλη τη διαδικασία της θεραπείας του.