Οι εξετάσεις αίματος μπορούν να αποκαλύψουν πολλά για την υγείας μας.
Το αν πρέπει να κάνουμε μια συγκεκριμένη εξέταση και πόσο συχνά, εξαρτάται από το ιατρικό ιστορικό μας.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες εξετάσεις, οι οποίες θα πρέπει να γίνονται, ώστε να παρακολουθούμε σημαντικούς δείκτες για την υγεία μας, καθώς μπορούν να διαγνώσουν μία πάθηση πολύ πριν εκδηλωθούν τα πρώτα συμπτώματα.
Και όπως είναι γνωστό, όσο νωρίτερα διαγνωστεί μία κατάσταση, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες πλήρους ίασης.
Γενική εξέταση αίματος
Η γενική εξέταση αίματος μετρά πάρα πολλούς δείκτες, μεταξύ των οποίων τα ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια καθώς και τα αιμοπετάλια.
Μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό λοιμώξεων, καταστάσεων όπως η αναιμία, αλλά και σε ποιο ειδικές καταστάσεις όμως είναι η ηπατίτιδα ή ο καρκίνος του ήπατος.
Στην ίδια εξέταση, θα αποκαλυφθούν αιμοσφαιρίνη, ο αιματοκρίτης καθώς επίσης και σειρά άλλων αιματολογικών παραμέτρων με ιδιαίτερη σημασία.
Πόσο συχνά πρέπει να κάνετε κάνουμε γενική αίματος
Εξαρτάται. Εάν είστε καλά στην υγεία σας «κάθε δύο με τρία χρόνια και μέχρι την ηλικία των 40 ετών, οπότε και θα γίνεται μία φορά τον χρόνο στο πλαίσιο του check up», λέει ο Stephen Kopecky, καρδιολόγος στην Mayo Clinic στο Ρότσεστερ της Μινεσότα.
Αν όμως έχετε κάποια πάθηση, όπως νεφρική νόσο που πρέπει να παρακολουθείται πιο στενά ή αν παίρνετε ορισμένα φάρμακα, μεταξύ των οποίων για υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) ή χοληστερόλη, θα κρίνει ο γιατρός σας πόσο συχνότερα θα πρέπει να κάνετε γενική εξέταση αίματος.
Μεταβολικός πίνακας
Υπάρχουν δύο τύποι εξέτασης για μεταβολικό πίνακα, ο βασικός και ο ολοκληρωμένος.
Ο βασικός μεταβολικός πίνακας (BMP) χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση των επιπέδων γλυκόζης και μπορεί να ελέγξει τον διαβήτη και τον προδιαβήτη, καθώς και τη λειτουργία των πνευμόνων και των νεφρών. Δεν περιλαμβάνει τις εξετάσεις για το ήπαρ και τις πρωτεΐνες.
Ο ολοκληρωμένος πίνακας περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω καθώς και έξι διαφορετικές εξετάσεις για την ηπατική λειτουργία. Και οι δύο μετράνε ηλεκτρολύτες και συνήθως απαιτούν νηστεία πριν από την εξέταση.
Πόσο συχνά πρέπει να κάνουμε εξέταση μεταβολικού πίνακα
Η Ομάδα Εργασίας Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ, μια ανεξάρτητη ομάδα ιατρικών εμπειρογνωμόνων, συνιστά κάθε τρία χρόνια για τους ενήλικες που είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι αλλά έχουν φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης. Άλλοι εμπειρογνώμονες συνιστούν παρόμοιο πρόγραμμα για όλους τους ανθρώπους 45 ετών και άνω.
Μέτρηση ολικών λιπιδίων
Η μέτρηση ολικών λιπιδίων, η οποία απαιτεί προηγούμενη νηστεία, μετρά τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων.
Τα υψηλά ή οριακά υψηλά αποτελέσματα μπορεί να υποδηλώνουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακής νόσου.
Πόσο συχνά πρέπει να κάνουμε εξέταση λιπιδίων
Κάθε χρόνο για όσους είναι άνω των 40 ετών, εκτός αν έχουν οικογενειακό ιστορικό με έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Σε αυτήν την περίπτωση θα σας κατευθύνει ο καρδιολόγος.
Η εξέταση HbA1c μετράει τον μέσο όρο επιπέδων σακχάρου στο αίμα σας τους τελευταίους τρεις μήνες και μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τη διάγνωση του διαβήτη και του προδιαβήτη.
Έτσι σε άτομα με διαβήτη μετράμε τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη για να ελέγξουμε πόσο καλά είναι ρυθμισμένο το σάκχαρο. Όσο πιο κοντά στο φυσιολογικό ποσοστό είναι η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, τόσο πιο καλή είναι η ρύθμιση του διαβήτη.
Οι επιστημονικές εταιρείες έχουν καθορίσει στόχους, για το πόσο πρέπει να είναι η ανώτατη αποδεκτή τιμή. Για το Διαβήτη τύπου 1, ο στόχος είναι κάτω από 6,5%. Για το Διαβήτη τύπου 2, η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία, αλλά και διαβητολογικές εταιρείες από άλλες χώρες, έχουν θέσει ως στόχο ποσοστό μικρότερο από 7%, ενώ σε άλλες χώρες είναι πιο αυστηροί και έχουν στόχο κάτω από 6,5%. Για τις εγκύους με διαβήτη, ο στόχος είναι κάτω από 5.9% και η εξέταση πρέπει να γίνεται συχνότερα, για πιο στενή παρακολούθηση.
Όταν το ποσοστό είναι μεγαλύτερο, ο γιατρός και ο ασθενής πρέπει να αυξήσουν τις προσπάθειές τους, ώστε η ρύθμιση του σακχάρου να είναι καλύτερη.
Πόσο συχνά πρέπει να κάνουμε εξέταση HbA1c
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ συνιστούν σε όλους όσους είναι άνω των 45 ετών να κάνουν τουλάχιστον μια βασική μέτρηση A1C.
Εάν το αποτέλεσμά είναι φυσιολογικό, αλλά έχετε παράγοντες κινδύνου, όπως το υπερβολικό βάρος, συνίσταται την επανάληψη της εξέτασης κάθε τρία χρόνια.
Εξέταση θυρεοειδούς
Μια αιματολογική εξέταση για TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη) μπορεί να επισημάνει τη δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, είτε υπερδραστηριότητα (υπερθυρεοειδισμός) είτε υποδραστηριότητα (υποθυρεοειδισμός), λέει ο C. Noel Bairey Merz, διευθυντής του Κέντρου Καρδιάς Γυναικών Barbra Streisand στο Cedars-Sinai στο Λος Άντζελες.
Αν και θεραπεύσιμη και σπάνια απειλητική για τη ζωή, η ανισορροπία του θυρεοειδούς «επηρεάζει σχεδόν κάθε σύστημα οργάνων», λέει ο Bairey Merz, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, όπως αλλαγές στο βάρος, κόπωση και προβλήματα ύπνου.
Πότε πρέπει να κάνουμε εξέταση θυροειδούς
Εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδοπάθειας, συνίσταται να κάνετε εξετάσεις κάθε χρόνο.
Εάν δεν έχετε και είστε ασυμπτωματικοί, τα στοιχεία για τον τακτικό έλεγχο είναι ανεπαρκή, αλλά καλό θα ήταν μετά τα 40 να κάνετε στο πλαίσιο του check up εξετάσεις θυροειδούς.
Εξέταση για βιταμίνη D
Η εξέταση για τη βιταμίνη D είναι κάπως αμφιλεγόμενη. Οι υποστηρικτές της ισχυρίζονται ότι μπορεί να είναι χρήσιμη για την επισήμανση της ανεπάρκειας στον οργανισμό.
Οι επικριτές επισημαίνουν τυχαιοποιημένες δοκιμές που έχουν εγείρει ερωτήματα σχετικά με τα οφέλη για την υγεία από τη λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D.
Ποιος πρέπει να κάνει εξέταση για βιταμίνη D
Γενικά η εξέταση συστήνεται μόνο σε όσους πάσχουν από οστεοπόρωση για να διασφαλίσει ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D δεν αποτελεί πιθανή αιτία.