Ο ενθουσιασμός και η ανυπομονησία, είναι για τους περισσότερους καλοδεχούμενα συναισθήματα. Η αδρεναλίνη και η έκρηξη ενέργειας μάς προετοιμάζουν για τη νέα περιπέτεια που μας περιμένει με κάθε νέο ταξίδι. Ωστόσο, αυτή η αίσθηση μπορεί να μετατραπεί σε άγχος, ιδιαίτερα όταν κάτι καινούριο και άγνωστο μας προκαλεί αβεβαιότητα.
Για πολλούς ταξιδιώτες, αυτό το άγχος σχετίζεται με τις πτήσεις. Παρά το γεγονός ότι τα αεροπλάνα είναι τα πιο ασφαλή μέσα, εκτιμάται ότι το 2022 περίπου 25 εκατομμύρια Αμερικανοί ενήλικες υπέφεραν από φόβο πτήσεων. Επιπλέον, μετά από μερικά τραγικά ατυχήματα στις αρχές του 2025, οι αναζητήσεις για «φοβία πτήσεων» αυξήθηκαν κατακόρυφα. Αν κάθε φορά που πετάτε νιώθετε την καρδιά σας να σφίγγεται στην απογείωση, δεν είστε οι μόνοι. Η αεροπλοΐα τρομάζει, όχι γιατί είναι επικίνδυνη, αλλά γιατί τα ατυχήματά της -όταν συμβούν- είναι ή πολύ τρομακτικά ή δυστυχώς εξελίσσονται σε δυστυχήματα. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πολύ πιο καθησυχαστική, αφού το αεροπλάνο είναι μακράν το ασφαλέστερο μέσο μεταφοράς.
Παρά τις ανησυχίες, το ενδιαφέρον για τα ταξίδια παραμένει υψηλό με πάνω από 5 δισεκατομμύρια επιβάτες να αναμένονται να πετάξουν μέσα στο 2025. Όσοι βιώνουν αυξημένο άγχος ή τρομακτική ανασφάλεια κατά τη διάρκεια μιας πτήσης, ειδικά αν πετούν για πρώτη φορά, έχουν στη διάθεσή τους τεχνικές για να το διαχειριστούν και να συνεχίσουν το ταξίδι τους με μοναδικό τους βάρος τις αποσκευές τους. Η μάχη με τις επίμονες σκέψεις δεν αρκεί, αφού το κλειδί βρίσκεται στη ρύθμιση του σώματος.
7 τρόποι για να ηρεμήσετε, ακόμη κι αν το άγχος σας καταβάλλει
–Ρίξτε τη θερμοκρασία σας: Ένα παγωμένο ποτό ή αναψυκτικό στο μέτωπο μπορεί να σας βοηθήσει να ηρεμήσετε.
–Ρυθμίστε την αναπνοή σας: Εισπνέοντας αργά από τη μύτη και εκπνέοντας από το στόμα μειώνετε τον ρυθμό αναπνοής και ηρεμείτε.
–Χρησιμοποιήστε την τεχνική «5-4-3-2-1»: Εστιάστε στις αισθήσεις σας για να επικεντρωθείτε στο παρόν. Παρατηρήστε πέντε πράγματα που βλέπετε, τέσσερα που αγγίζετε, τρία που ακούτε, δύο που μυρίζετε και ένα που γεύεστε.
–Πάρτε μαζί σας αντικείμενα που ενεργοποιούν τις αισθήσεις: Καραμέλες, αρώματα ή χαλαρωτικοί ήχοι μπορεί να σας βοηθήσουν να ηρεμήσετε.
-Χρησιμοποιήστε την αφή: Αν έχετε συνοδό, ζητήστε του να εφαρμόσει ήπια πίεση στο χέρι σας ή να σας κάνει μασάζ για μεγαλύτερη ηρεμία.
–Δημιουργήστε ένα προσωπικό μάντρα: Ένα σύνθημα ή μια επαναλαμβανόμενη φράση που σας ηρεμεί μπορεί να μειώσει τις ανησυχίες και να σας βοηθήσει να επαναφέρετε τη διαύγεια του μυαλού.
–Ζητήστε βοήθεια από ειδικούς: Αν το άγχος είναι έντονο, η θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις ρίζες του φόβου και να τον διαχειριστείτε.
Γιατί φοβόμαστε τόσο πολύ όταν πετάμε
Ο φόβος των πτήσεων μπορεί να έχει διάφορες αιτίες, με τον φόβο της απώλειας ελέγχου να είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους. Η αποδοχή τού ότι δεν έχουμε πάντα τον έλεγχο μπορεί να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε τον φόβο και να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να ξεπεράσουμε την αίσθηση ανασφάλειας.
Η αεροφοβία, είναι μια συχνή και κατανοητή αντίδραση για πολλούς ανθρώπους, παρά το γεγονός ότι η αεροπορία παραμένει η ασφαλέστερη μορφή μετακίνησης. Η βασική αιτία αυτού του φόβου είναι η αίσθηση απώλειας ελέγχου, καθώς οι επιβάτες δεν μπορούν να επηρεάσουν την πορεία του αεροπλάνου, κάτι που ενισχύει το άγχος. Επιπλέον, το σώμα ενεργοποιεί την αντίδραση «πόλεμος ή φυγή» του εγκεφάλου, προκαλώντας αυξημένο καρδιακό ρυθμό, πίεση και αναπνευστικά προβλήματα, γεγονός που εντείνει την αίσθηση του πανικού.
Αν και η αεροπλοΐα είναι εξαιρετικά ασφαλής, τα μέσα ενημέρωσης συχνά υπερτονίζουν τα σπάνια αεροπορικά ατυχήματα, ενισχύοντας την αίσθηση κινδύνου. Ο φόβος μπορεί να μειωθεί με τεχνικές διαχείρισης άγχους, όπως η αναπνοή και η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, που βοηθούν τους ταξιδιώτες να διαχειριστούν τον φόβο τους και να μειώσουν την ένταση. Ειδικοί, όπως ο Dr. Brian Ramos, νευροεπιστήμονας με διδακτορικό από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Yale και πιστοποιημένος ειδικός στο άγχος, εξηγεί ότι είναι εφικτό να ρυθμίσουμε τα συναισθήματα μέσω του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος, ώστε να ηρεμήσουμε και να απολαύσουμε το ταξίδι μας.
H σχετική έρευνα του 2024 από το MIT
Παρά τους κοινούς φόβους που συχνά συνοδεύουν ένα ταξίδι με αεροπλάνο, τα στατιστικά μιλούν ξεκάθαρα. Το αεροπλάνο είναι, μακράν, το ασφαλέστερο μέσο μεταφοράς. Σύμφωνα με στοιχεία από την Διεθνή Ένωση Αερομεταφορών (IATA), το 2023, πραγματοποιήθηκαν πάνω από 40.000.000 πτήσεις με 7 θανατηφόρα ατυχήματα. Αυτό μεταφράζεται σε 0,03 θανάτους ανά δισεκατομμύριο επιβατοχιλιόμετρα. Για να καταλάβουμε το μέγεθος του επιπέδου ασφαλείας, στις μετακινήσεις με αυτοκίνητα, οι θάνατοι ανέρχονται στους 7,97 ανά δις χιλιόμετρα, στα λεωφορεία στους 3,38, ενώ στα τρένα στους 1,08. Ουσιαστικά, το αεροπλάνο είναι τουλάχιστον 250 φορές πιο ασφαλές από το αυτοκίνητο, κι όμως εξακολουθεί να προκαλεί τον μεγαλύτερο φόβο.
Σύμφωνα με μελέτη του MIT, τα εμπορικά αεροπορικά ταξίδια είναι πιο ασφαλή από ποτέ. Στην περίοδο 2018–2022, η πιθανότητα θανάτου σε εμπορική πτήση ήταν 1 ανά 13,7 εκατομμύρια επιβιβάσεις παγκοσμίως -σχεδόν διπλάσια ασφάλεια σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, και πολλαπλάσια από ό,τι τη δεκαετία του ’70. Ο καθηγητής Άρνολντ Μπάρνετ, ειδικός στην ασφάλεια πτήσεων, ανέφερε πως «ο κίνδυνος μειώνεται περίπου 7% τον χρόνο ή στο μισό κάθε δεκαετία». Η βελτίωση στην ασφάλεια παρομοιάζεται με τον «νόμο του Μουρ», που περιγράφει την εκθετική πρόοδο στην τεχνολογία.
Η μελέτη κατηγοριοποιεί τις χώρες σε τρία επίπεδα ασφάλειας:
-Ανώτερη κατηγορία: ΗΠΑ, Ε.Ε., Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Αυστραλία κ.ά. -με 1 θάνατο ανά 80.000.000 επιβιβάσεις.
-Δεύτερη κατηγορία: Χώρες όπως η Ινδία, το Μεξικό και τα ΗΑΕ με παρόμοια ασφάλεια αλλά ελαφρώς υψηλότερο ρίσκο ατυχήματος.
-Τρίτη κατηγορία: Υπόλοιπες χώρες, με 36 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο, αν και κι εκεί η ασφάλεια βελτιώνεται. Παρά τα μεμονωμένα δυστυχήματα ή τα βίντεο με αναταράξεις που κυκλοφορούν στα social media, τα στοιχεία δείχνουν ότι η πτήση είναι μακράν το ασφαλέστερο μέσο μεταφοράς -και γίνεται συνεχώς ασφαλέστερη.
Αυτά τα νούμερα δεν είναι θεωρία. Είναι αποτέλεσμα δεκαετιών εξέλιξης στην τεχνολογία, την εκπαίδευση των πληρωμάτων και τα αυστηρά πρωτόκολλα ασφαλείας. Πιλότοι εκπαιδεύονται συνεχώς σε κάθε πιθανό σενάριο, ενώ κάθε αεροπλάνο υπόκειται σε εξονυχιστικούς ελέγχους πριν απογειωθεί. Η επόμενη φορά που θα βρεθείτε στη σειρά αναμονής για επιβίβαση και νιώσετε το γνωστό σφίξιμο στο στομάχι, θυμηθείτε το εξής: το πιο επικίνδυνο κομμάτι του ταξιδιού σας ήταν… η διαδρομή μέχρι το αεροδρόμιο.