Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία έρευνας που δείχνουν ότι η χρήση των social media ως πηγής πληροφοριών των εφήβων για θέματα υγείας αυξάνεται ραγδαία. Περίπου τα 2/3 ων εφήβων αντλούν συμβουλές για διατροφή, άσκηση, ψυχική υγεία και άλλα ζητήματα από πλατφόρμες, όπως το Instagram και το TikTok, με σοβαρές συνέπειες όσον αφορά την αξιοπιστία και την επιστημονική εγκυρότητα αυτών των πληροφοριών.
Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά. Σύμφωνα με μελέτη από το Royal Children’s Hospital της Μελβούρνης η πλειονότητα των εφήβων ενημερώνεται για θέματα υγείας από τα social media. Οι μελέτες αναδεικνύουν σημαντική ανισότητα μεταξύ φύλων, με το 70% των κοριτσιών το 56% των αγοριών να εκτίθενται σε τέτοιο περιεχόμενο.
Η Dr Brooke Nickel από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ ανέλυσε σχεδόν 1.000 δημοσιεύσεις σχετικά με πέντε δημοφιλείς αλλά αμφιλεγόμενες ιατρικές εξετάσεις στα social media. Τα ευρήματα έδειξαν ότι ενώ το 87% των δημοσιεύσεων αναφερόταν σε πιθανά οφέλη, μόνο το 15% αναφερόταν σε πιθανούς κινδύνους και μόλις το 6% τεκμηριωνόταν με επιστημονικές πηγές. Επιπλέον, το 70% των δημιουργών περιεχομένου είχε οικονομικό όφελος από την προβολή των εξετάσεων.
Σε μία παρόμοια διαδικασία, η Caroline de Moel-Mandel από το Πανεπιστήμιο La Trobe ανέλυσε 100 δημοφιλή TikTok σχετικά με τη χρήση αντισυλληπτικών και παρατήρησε έλλειψη εμπιστοσύνης στους επαγγελματίες υγείας. Μόλις το 10% των βίντεο είχε δημιουργηθεί από ειδικούς, ενώ τα περισσότερα από τα υπόλοιπα δημιουργήθηκαν από influencers χωρίς επιστημονική επάρκεια. Η Dr de Moel-Mandel επισημαίνει ότι ο αλγόριθμος προωθεί περιεχόμενο με υψηλή αλληλεπίδραση, ακόμη και αν δεν είναι αξιόπιστο, οδηγώντας σε ενδεχόμενες επικίνδυνες επιλογές για την υγεία, όπως ανασφαλή αντισύλληψη.
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι τα social media μπορούν να έχουν θετικά οφέλη, όπως η διάδοση πληροφοριών, η οικοδόμηση κοινοτήτων και η μείωση του στίγματος, αλλά προειδοποιούν για την ανάγκη κριτικής στάσης των χρηστών απέναντι σε όσα διαβάζουν ή βλέπουν.
Η παραπληροφόρηση για θέματα υγείας στα social media είναι ευρέως διαδεδομένη και μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία των εφήβων. Οι ειδικοί προτείνουν να ενισχυθεί η επιστημονική εγκυρότητα του περιεχομένου και να ενθαρρύνονται οι χρήστες να αξιολογούν κριτικά όσα διαβάζουν ή βλέπουν online, ενώ η επίσκεψη σε επαγγελματίες υγείας παραμένει απαραίτητη για ασφαλείς και τεκμηριωμένες αποφάσεις.