Εδώ και χρόνια, οι ειδικοί σε θέματα υγείας προειδοποιούν ότι τα επεξεργασμένα τρόφιμα συμβάλλουν στην αύξηση του σωματικού βάρους. Η αλήθεια, όμως, δε σταματά εκεί. Νέα έρευνα από την Επιτροπή Ιατρών για την Υπεύθυνη Ιατρική αναδεικνύει μια άγνωστη μέχρι πρότινος παράμετρο: Τα επεξεργασμένα τρόφιμα φυτικής προέλευσης δεν φαίνεται να έχουν τον ίδιο αντίκτυπο στην αύξηση του σωματικού βάρους με τα αντίστοιχα ζωικής προέλευσης. Τα νέα συμπεράσματα δημοσιεύθηκαν στο Nutrition & Metabolism.
Σύμφωνα με την δρ. Hana Kahleova, Ph.D., διευθύντρια κλινικής έρευνας της Επιτροπής, η αντικατάσταση των επεξεργασμένων ζωικών προϊόντων με εναλλακτικές λύσεις φυτικής προέλευσης μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα στη διαχείριση του βάρους. «Η έρευνά μας δείχνει ότι η επιλογή ενός bagel αντί για μπέικον για πρωινό ή ενός veggie burger αντί για χάμπουργκερ για δείπνο είναι η καλύτερη επιλογή αν θέλετε να χάσετε βάρος», εξηγεί.
Η παρούσα μελέτη αμφισβητεί τη συμβατική σοφία σχετικά με τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τον ρόλο τους στην αύξηση του σωματικού βάρους και δείχνει ότι η πηγή -φυτική ή ζωική- είναι αυτή που κάνει τη διαφορά.
Η σημασία της προέλευσης
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από μια κλινική δοκιμή για να κατανοήσουν πώς μια χορτοφαγική δίαιτα χαμηλών λιπαρών επηρεάζει το σωματικό βάρος. Η μελέτη παρακολούθησε 244 υπέρβαρους ενήλικες για 16 εβδομάδες, χωρίζοντάς τους σε δύο ομάδες: Η μία ακολούθησε μια vegan δίαιτα, ενώ η άλλη συνέχισε τις διατροφικές της συνήθειες.
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: Η ομάδα των χορτοφάγων έχασε κατά μέσο όρο 5,9 κιλά περισσότερα από τους συμμετέχοντες της ομάδας ελέγχου. Παρ’ όλο που κατανάλωναν επεξεργασμένες φυτικές τροφές, το βάρος τους μειώθηκε σημαντικά.
Χρησιμοποιώντας το σύστημα ταξινόμησης τροφίμων NOVA, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μείωση της πρόσληψης ζωικών προϊόντων -ανεξάρτητα από το επίπεδο επεξεργασίας- συνδεόταν με μεγαλύτερη απώλεια βάρους.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι πιο σημαντικοί παράγοντες που συνετέλεσαν στην απώλεια βάρους περιελάμβαναν:
- Κατανάλωση λιγότερων επεξεργασμένων ζωικών τροφίμων (π.χ. καπνιστό ψάρι)
- Μείωση των μη επεξεργασμένων ζωικών προϊόντων (π.χ. γάλα, αυγά)
- Αποφυγή εξαιρετικά επεξεργασμένων ζωικών προϊόντων (π.χ. λουκάνικο)
Παραδόξως, καμία κατηγορία επεξεργασμένων τροφίμων φυτικής προέλευσης – είτε ελαφρά είτε εξαιρετικά επεξεργασμένα – δεν έδειξε κάποια σημαντική σχέση με την αύξηση του σωματικού βάρους.
Γιατί τα φυτικά επεξεργασμένα τρόφιμα είναι καλύτερα
Ένας βασικός λόγος για τον οποίο τα επεξεργασμένα τρόφιμα φυτικής προέλευσης δεν συμβάλλουν στην αύξηση του σωματικού βάρους όπως τα ζωικά προϊόντα είναι το διατροφικό τους προφίλ: Τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και χαμηλότερα σε λιπαρά, βοηθώντας τους ανθρώπους να αισθάνονται χορτάτοι με λιγότερες θερμίδες.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες που ακολούθησαν τη χορτοφαγική δίαιτα κατανάλωναν φυσικά λιγότερες θερμίδες, παρ’ όλο που δεν περιόριζαν τις μερίδες. Επιπλέον, ο μεταβολισμός τους βελτιώθηκε, με αποτέλεσμα να καίνε και περισσότερες θερμίδες μετά τα γεύματα.
«Η παρούσα μελέτη αποτελεί μια σημαντική υπενθύμιση ότι τα φυτικά τρόφιμα που θεωρούνται επεξεργασμένα, όπως τα κονσερβοποιημένα φασόλια, τα δημητριακά και τα μπιφτέκια λαχανικών, αποτελούν στην πραγματικότητα μέρος μιας υγιεινής διατροφής», εξηγεί η δρ. Kahleova.
Φυσικά, δεν είναι όλες οι επεξεργασμένες τροφές φυτικής προέλευσης εξίσου καλές. Η πυκνότητα των θρεπτικών συστατικών, τα πρόσθετα σάκχαρα και οι επιπτώσεις στην υγεία του εντέρου θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Για όσους, όμως, προσπαθούν να διαχειριστούν το βάρος τους, η μετάβαση σε επιλογές φυτικής προέλευσης -έστω και επεξεργασμένες- μπορεί να είναι αποτελεσματική. Πέρα από την απώλεια κιλών, οι φυτικές δίαιτες συνδέονται με τη βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας και τον καλύτερο έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.