Αν έχετε παρατηρήσει ότι το φούσκωμα είναι πιο έντονο από το συνηθισμένο μετά το φαγητό, δεν είναι η ιδέα σας. Όπως πολλές λειτουργίες του σώματος, η διαδικασία της πέψης επιβραδύνεται με την ηλικία, με αποτέλεσμα τα τρόφιμα να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να μετακινηθούν κατά μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα, από το στομάχι μέχρι το έντερο. «Όσο περισσότερο παραμένει η τροφή στο πεπτικό σύστημα, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να παραχθούν και να συσσωρευτούν αέρια, με αποτέλεσμα το φούσκωμα», λέει ο Δρ Kyle Staller, γαστρεντερολόγος στο Massachusetts General Hospital, που ανήκει στο Χάρβαρντ.
Τι κρύβεται πίσω από το φούσκωμα;
Η κοιλιά μας έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται και να διαστέλλεται ώστε να διαχειρίζεται τις μικρές ποσότητες αερίων που παράγονται φυσιολογικά κατά την πέψη. Όταν η παραγωγή αερίων είναι φυσιολογική, το διάφραγμα, ο μυς που χωρίζει τον θώρακα από την κοιλιακή χώρα, ανυψώνεται και το κοιλιακό τοίχωμα συσφίγγεται, διατηρώντας σταθερό το σχήμα της κοιλιάς. Όταν όμως τα αέρια είναι υπερβολικά, ο χώρος δεν επαρκεί, με αποτέλεσμα η κοιλιά να διογκώνεται.
Αυτό που οι περισσότεροι περιγράφουμε ως «φούσκωμα» περιλαμβάνει στην πραγματικότητα δύο φαινόμενα:
-
-
- Φούσκωμα, την υποκειμενική αίσθηση πίεσης ή πληρότητας στην κοιλιά.
- Διάταση, την ορατή ή μετρήσιμη διόγκωση της κοιλιάς.
-
Και τα δύο μαζί προκαλούν ένα αίσθημα σφιξίματος και δυσφορίας, που μπορεί να κυμαίνεται από ήπιο έως έντονο.
Το περιστασιακό φούσκωμα είναι συνήθως αθώο και το σώμα έχει φυσικούς μηχανισμούς αποβολής των αερίων, είτε μέσω ρεψίματος είτε μέσω του μετεωρισμού. Ωστόσο, όταν το πρόβλημα επιμένει ή είναι έντονο, μπορεί να βοηθήσει ένα σκεύασμα με σιμεθικόνη. Παρόλα αυτά, «η επιστημονική τεκμηρίωση για την αποτελεσματικότητα αυτών των σκευασμάτων είναι περιορισμένη», εξηγεί ο Δρ. Staller, «όμως μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση σε κάποιους ασθενείς και συνήθως δεν έχουν αρνητικές επιπτώσεις».
Προσοχή στο τι τρώτε
Αν ταλαιπωρείστε συχνά από φούσκωμα, η αιτία είναι συνήθως η διατροφή. Ωστόσο, δεν φταίει απαραίτητα το τι τρώτε, αλλά πώς αντιδρά το σώμα σας σε ορισμένα τρόφιμα. Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να διασπάσουν συγκεκριμένες κατηγορίες σακχάρων, γνωστές ως FODMAPs (ζυμώσιμοι ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες).
Τρόφιμα πλούσια σε FODMAPs είναι:
-
-
- σιτάρι, σίκαλη,
- κρεμμύδι, σκόρδο,
- όσπρια όπως ρεβίθια, φακές και φασόλια,
- μέλι, φιστίκια Αιγίνης, κάσιους,
- ορισμένα φρούτα, σπαράγγια και αγκινάρες,
- ροφήματα με φρουκτόζη ή τεχνητά γλυκαντικά.
-
«Αυτά τα σάκχαρα δεν διασπώνται εύκολα, με αποτέλεσμα να υφίστανται αυξημένη ζύμωση από τα βακτήρια του εντέρου και να παράγονται επιπλέον αέρια», εξηγεί ο Δρ. Staller. Ορισμένοι άνθρωποι είναι πιο ευαίσθητοι στις επιπτώσεις αυτών των σακχάρων, ενώ «δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η ανεκτικότητα στα FODMAPs μειώνεται με την ηλικία», προσθέτει.
Η λακτόζη θεωρείται επίσης ένοχη για τις ενοχλήσεις: «Τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη δεν παράγουν επαρκή ποσότητα του ενζύμου λακτάση, που είναι απαραίτητο για τη διάσπασή της», σημειώνει ο Δρ. Staller. Επιπλέον, τα λιπαρά τρόφιμα μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα, καθώς καθυστερούν την κένωση του στομάχου.
Το έντονο και επίμονο φούσκωμα μπορεί να σχετίζεται και με χρόνια δυσκοιλιότητα, δηλαδή λιγότερες από τρεις κενώσεις την εβδομάδα, σκληρά ή ξηρά κόπρανα, δυσκολία στην αφόδευση ή αίσθημα ατελούς κένωσης. «Η χρήση συμπληρωμάτων φυτικών ινών ή περιστασιακά κάποιου ήπιου καθαρτικού μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της δυσκοιλιότητας», καταλήγει ο Δρ. Staller.
Πώς θα μειώσετε το φούσκωμα
Επειδή το επαναλαμβανόμενο φούσκωμα σχετίζεται συνήθως με τη διατροφή, ο Δρ. Staller προτείνει να εντοπίσετε τα τρόφιμα που το προκαλούν. «Ξεκινήστε κόβοντας τα γαλακτοκομικά, καθώς πολλοί έχουν ήπια ή σοβαρότερη δυσανεξία στη λακτόζη. Αν δεν δείτε βελτίωση, μειώστε ή καταργήστε τροφές με FODMAPs» διευκρινίζει.
Αν δεν είστε βέβαιοι για την αιτία, καλό είναι να συμβουλευτείτε διαιτολόγο, που μπορεί να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα αποκλεισμού τροφών, απομακρύνοντας και επανεισάγοντας τροφές για να εντοπιστεί ποια προκαλεί τις ενοχλήσεις, τονίζει ο ειδικός.
Άλλοι απλοί τρόποι για να περιορίσετε το φούσκωμα:
-
- Μειώστε τα ανθρακούχα ποτά.
- Αποφύγετε να τρώτε βιαστικά ή να μιλάτε πολύ την ώρα του φαγητού, ώστε να μην καταπίνετε αέρα.
- Προτιμήστε μικρότερα και πιο αργά γεύματα.