«Το πρωί φάε σαν βασιλιάς, το μεσημέρι σαν άρχοντας και το βράδυ σαν ζητιάνος», λέει ο λαός. Αντίστοιχα, η ιαπωνική φιλοσοφία του «hara hachi bu» εστιάζει όχι μόνο στο τι τρώμε, αλλά στο πόσο. Στόχος της δεν είναι μόνο η διατήρηση υγιούς βάρους, αλλά και η μακροζωία. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ιαπωνία έχει ένα από τα υψηλότερα προσδόκιμα ζωής στον κόσμο, αγγίζοντας τα 85 έτη. Οι τακτικοί ιατρικοί έλεγχοι, η βαθιά ριζωμένη κουλτούρα του υγιεινού φαγητού και η στενή σχέση με τη φύση συνθέτουν το «κλειδί» της καλής υγείας των Ιαπώνων.
Μια πιο συνειδητή σχέση με το φαγητό
Η κομφουκιανή διδασκαλία του «hara hachi bu» που μπορεί να αποδοθεί ως «φάε μέχρι να είσαι 80% χορτάτος»- έχει αποδειχθεί καθοριστική για τη διατήρηση χαμηλού σωματικού βάρους, τη μακροζωία και την πρόληψη νοσημάτων, ακόμη και της άνοιας. Την πρακτική αυτή ακολουθούν πιστά οι κάτοικοι της Οκινάουα, μιας από τις λεγόμενες «μπλε ζώνες» του πλανήτη -περιοχές όπου οι άνθρωποι ζουν πολλά χρόνια, με υγεία και ευτυχία. Εκεί, σε κάθε 100.000 κατοίκους αντιστοιχούν περίπου 68 εκατοντάχρονοι, περισσότεροι από τρεις φορές σε σχέση με περιοχές των ΗΠΑ ίδιου μεγέθους. Οι κάτοικοι της Οκινάουα καταναλώνουν συνήθως 1.800-1.900 θερμίδες ημερησίως, ενώ ο δείκτης μάζας σώματός τους κυμαίνεται μεταξύ 18 και 22, σε αντίθεση με τους Αμερικανούς συνομηλίκους τους που φτάνουν το 26-27. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που στην περιοχή παρατηρούνται εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων, καρκίνου και εγκεφαλικών επεισοδίων.
Σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα, ο εγκέφαλος χρειάζεται περίπου 15-20 λεπτά για να αντιληφθεί ότι έχουμε χορτάσει. Έτσι, η σοφία του «hara hachi bu» μας προτρέπει να σταματάμε όταν νιώθουμε χορτάτοι κατά περίπου 80%, αφού είναι πιθανό στην πραγματικότητα να έχουμε ήδη φτάσει το 100% και απλώς να μην το έχουμε συνειδητοποιήσει. Ακολουθώντας αυτή τη φιλοσοφία αποφεύγουμε τη συναισθηματική υπερφαγία. Μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε την ποσότητα που πραγματικά χρειαζόμαστε, να συνδεόμαστε με το σώμα μας και την αίσθηση του κορεσμού. Παράλληλα, μειώνεται η υπερβολική πρόσληψη θερμίδων και αυξάνεται η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, πλούσιων σε φυτικές ίνες που ευνοούν τη μακροχρόνια υγεία. Το «hara hachi bu» μας υπενθυμίζει να αφιερώνουμε χρόνο στο φαγητό, να το απολαμβάνουμε χωρίς βιασύνη και να επιλέγουμε πιο συνειδητά τι θα βάλουμε στο πιάτο μας.
Οι ειδικοί συμφωνούν: Πρόκειται για μια απλή, πρακτική και εξαιρετικά αποτελεσματική μέθοδο. Αρκεί να σταματάμε να τρώμε όταν νιώθουμε ελαφρώς χορτάτοι και το σώμα μας θα μας ευγνωμονεί.
Πώς θα εφαρμόσετε το «hara hachi bu»
Μικρές αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Το μυστικό είναι η λήψη τροφής με μέτρο, χωρίς, όμως, εμμονές με την πρόσληψη θερμίδων. Πριν ανοίξετε το ψυγείο ή το ντουλάπι σκεφτείτε αν πεινάτε πραγματικά ή αν πρόκειται για συναισθηματική πείνα. Αν βαριέστε, είστε κουρασμένος ή έχετε άγχος σταματήστε για λίγο και δώστε χρόνο στο σώμα σας να αποφασίσει. Στόχος σας δεν είναι το «είμαι χορτάτος», αλλά το «δεν πεινάω πια».
Καταναλώστε φαγητό πιο αργά, ώστε να το απολαύσετε και να αντιληφθείτε ποια ποσότητα είναι αρκετή για να ικανοποιήσει την πείνα σας. Εστιάστε στο φαγητό, μακριά από οθόνες που σας αποσπούν την προσοχή και μπορεί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη πρόσληψη τροφής. Χρησιμοποιήστε μικρότερα σκεύη. Με αυτό το τρικ μπορεί να φάτε μικρότερη ποσότητα χωρίς καν να το συνειδητοποιήσετε. Χαλαρώστε και δώστε στο στομάχι σας την ευκαιρία να στείλει το μήνυμα στον εγκέφαλο. Αφήστε μια μπουκιά στο πιάτο αν νιώθετε ότι τρώτε πολύ μεγάλες μερίδες.
Επισημαίνεται πως η φιλοσοφία αυτή μπορεί να μην είναι εφαρμόσιμη από όλους, καθώς παιδιά, ηλικιωμένοι, αθλητές, ασθενείς έχουν διαφορετικές διατροφικές ανάγκες.