Στη Δύση όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες ή βρισκόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις στρες, ακόμα και για παρατεταμένο χρονικό διάσημα, συνηθίζουμε να καταφεύγουμε για «παρηγοριά» στα αγαπημένα μας φαγητά -σε γλυκά, σοκολάτες, μπέργκερ, πίτσες ή τη μακαρονάδα που μας έφτιαχνε η μητέρα μας όταν ήμασταν μικροί. Σπάνια θα αναζητήσουμε τη λύση σ΄ έναν σολομό στο γουόκ, σε φύκια ή χόρτα που θα κάνουν τη διαφορά. Εν γένει η ισορροπημένη δίαιτα αποδεικνύεται ο πιο δυνατός σύμμαχος του ανοσοποιητικού μας συστήματος και της διάθεσής μας.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ακούμε πως η ιαπωνική διατροφή συνδέεται άρρηκτα με τη μακροζωία και την καλή υγεία, αλλά έρευνα που δημοσιεύθηκε τώρα στο περιοδικό “Psychiatry and Clinical Neurosciences” πιστοποιεί ότι μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη της κατάθλιψης. Όσοι ακολουθούσαν την παραδοσιακή δίαιτα washoku της Ιαπωνίας -η οποία βασίζεται κυρίως σε λιπαρά ψάρια, λαχανικά, ελάχιστα επεξεργασμένο ρύζι και σόγια- είχαν 17-20% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη σε σχέση με όσους την έτρωγαν λιγότερο συχνά. Η δίαιτα περιλάμβανε επίσης σούπα miso, μανιτάρια, φύκια και πράσινο τσάι.
Μέρος της Ιαπωνικής κουλτούρας
Η διατροφή Washoku αντανακλά τη φιλοσοφία του λαού της, γι’ αυτό εξάλλου έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Δίνει έμφαση στην αρμονία με τη φύση και στα ισορροπημένα γεύματα. Χαρακτηρίζεται από τη χρήση φρέσκων, εποχιακών συστατικών, που συχνά προέρχονται από κοντινή περιοχή, την έμφαση στο σεβασμό των φυσικών γεύσεων των τροφίμων, τον σεβασμό στους κύκλους της φύσης και σε όσα μας προσφέρει η γη, στην αρμονία και την ισορροπία στο πιάτο (και τη ζωή μας), στην όμορφη παρουσίαση του φαγητού και βέβαια στη μεταλαμπάδευση όλης της σοφίας στις επόμενες γενιές.
Ένα τυπικό γεύμα Washoku, γνωστό ως «ichiju-sansai», αποτελείται από μία σούπα και τρία συνοδευτικά πιάτα που συνοδεύουν ρύζι στον ατμό (το ένα συνήθως περιέχει πρωτεΐνη, το άλλο λαχανικά και το τρίτο ίσως φασόλια ή κάποιο όσπριο). «Ελπίζουμε ότι η προώθηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών που έχουν τις ρίζες τους στην ιαπωνική διατροφική κουλτούρα θα οδηγήσει σε μια νέα στρατηγική δημόσιας υγείας για τη στήριξη της ψυχικής ευεξίας», δήλωσε η Haruka Miyake, ερευνήτρια στο Ιαπωνικό Ινστιτούτο για την Ασφάλεια της Υγείας που συμμετείχε στη μελέτη.
Τα βασικά προτερήματα της Washoku διατροφής
1. Περιέχει λιπαρά ψάρια
Ένα στοιχείο της ιαπωνικής διατροφής που είναι ιδιαίτερα ευεργετικό για την ψυχική μας υγεία είναι η συχνή κατανάλωση λιπαρών ψαριών. Τα λιπαρά ψάρια περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία θεωρούνται πολύ ευεργετικά για την υγεία του εγκεφάλου και σχετίζονται με τη βελτίωση της διάθεσης και της ψυχικής ευεξίας. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται ο σολομός, η πέστροφα, το σκουμπρί, η ρέγκα και οι σαρδέλες. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η αύξηση της πρόσληψης ωμέγα-3 συνδέεται επίσης με τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας, όπως η δυνατότητα συγκέντρωσης και η μνήμη, και μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου άνοιας και Αλτσχάιμερ.
2. Λαχανικά
Η δίαιτα Washoku περιέχει ένα ευρύ φάσμα λαχανικών που μαγειρεύονται, τρώγονται ωμά ή έχουν υποστεί ζύμωση. Λαχανικά, όπως το σπανάκι και το λάχανο, ρίζες, όπως η γλυκοπατάτα, το ραπανάκι και το καρότο, καθώς και φυλλώδη λαχανικά χρησιμοποιούνται συχνά στην ιαπωνική κουζίνα. Κουζίνα που περιλαμβάνει και μια ακόμη «υπερδύναμη», τα φύκια. Τα φύκια περιέχουν με τη σειρά τους μικροθρεπτικά συστατικά ευεργετικά για τον εγκέφαλο, όπως το ιώδιο, το μαγνήσιο και ο ψευδάργυρος.
3. H ζύμωση των λαχανικών
Τα ιαπωνικά λαχανικά έχουν υποστεί ζύμωση, διαδικασία που ενισχύει τη θρεπτική τους αξία και τα εμπλουτίζει σε προβιοτικά. Τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση μπορεί να βελτιώσουν το μικροβίωμα του εντέρου, βελτιώνοντας ταυτόχρονα και τη διάθεση, αφού υπάρχει άμεση σύνδεση του εντέρου με τον εγκέφαλο. Έτσι, για παράδειγμα, τρόφιμα όπως τα τουρσιά, το ξινολάχανο, αλλά και το γιαούρτι και το κεφίρ είναι σύμμαχοι της καλής ψυχικής διάθεσης.
4. Η ιαπωνική διατροφή είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά
Σημειώστε, σόγια και άφθονο πράσινο τσάι, όπως βέβαια και το θαύμα που λέγεται σούπα miso. Η σόγια περιέχει ισοφλαβόνες και φυτοοιστρογόνα, τα οποία έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη, καθώς και φυλλικό οξύ που υποστηρίζει το νευρικό μας σύστημα. Κι ας μην ξεχνάμε και την umami διάσταση αυτών των τροφίμων, την έξτρα νοστιμιά που προσφέρει αίσθημα ικανοποίησης στον οργανισμό μας.
5. Όποιος τρώει «ιαπωνικά», δεν πεινάει
Η ιαπωνική διατροφή μας κάνει να νιώθουμε κορεσμό εύκολα. Κι αυτό γιατί είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, περιέχει ποικιλία λαχανικών (και επιλογών), δεν περιέχει επεξεργασμένα τρόφιμα, ενώ τα λιπαρά ψάρια, τα λαχανικά και τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, μας κάνουν να νιώθουμε χορτάτοι. Κι όταν νιώθουμε χορτάτοι δεν αισθανόμαστε την ανάγκη να φάμε περισσότερο ή να κάνουμε ατασθαλίες, άρα μπορούμε να διατηρήσουμε πιο εύκολα το φυσιολογικό μας βάρος.