Ο λόγος που με ανάγκασε να γράψω αυτό το άρθρο είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια όλο και συχνότερα έρχομαι αντιμέτωπος με ασθενείς που παρουσιάζουν σοβαρές επιπλοκές από πέτρες στη χολή τις οποίες, από δική τους αμέλεια ή και από λανθασμένο καθ ησυχασμό από ιατρούς, δεν αντιμετώπισαν έγκαιρα. Οι ασθενείς αυτοί ανέβαλλαν χωρίς λόγο μια, απλή στην πλειονότητα των περιπτώσεων, λαπαροσκοπική επέμβαση αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης μετά των λίθων αυτής και κατέληξαν να αντιμετωπίζουν σοβαρότατες επιπλοκές από την παραμονή των πετρών για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ας προσπαθήσουμε όμως να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά και να τα εξηγήσουμε με όσο το δυνατό πιο εύκολο τρόπο. Χολή είναι ένα υγρό που βοηθάει στην πέψη του οργανισμού και παράγεται στο ήπαρ. Στη συνέχεια μέσω πολύ λεπτών σωλήνων (χοληφόρα) η χολή συγκεντρώνεται στη χοληδόχο κύστη, ένα σακουλάκι σαν αχλάδι που βρίσκεται κάτω από το ήπαρ. Μετά από κάθε γεύμα η χοληδόχος κύστη συσπάται και στέλνει, μέσω άλλων σωλήνων, τη χολή στο έντερο όπου και συντελείται η πέψη των τροφών. Η χοληδόχος κύστη, λοιπόν, είναι αυτή που αποκαλούμε “χολή”, είναι αυτή μέσα στην οποία δημιουργούνται οι πέτρες – μια κατάσταση που ονομάζεται χολολιθίαση – και είναι αυτή που αφαιρούμε στην επέμβαση της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής.
Η χολολιθίαση διακρίνεται σε ασυμπτωματική και συμπτωματική. Ασυμπτωματική χολολιθίαση είναι αυτή που δεν μας έχει δημιουργήσει κάποιο σύμπτωμα και την ανακαλύπτουμε τυχαία σε κάποιο υπερηχογραφικό έλεγχο. Η παρουσία, όμως, πετρών στη χοληδόχο κύστη μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα – συμπτωματική χολολιθίαση- όπως δυσπεψία , φούσκωμα στην κοιλία ή και κωλικοειδή πόνο (κωλικό των χοληφόρων) ή μπορεί να προκαλέσει και σοβαρές επιπλοκές όπως οξεία χολοκυστίτιδα και απόστημα, οξεία παγκρεατίτιδα, αποφρακτικό ίκτερο και χολογγειίτιδα και πιο σπάνια καρκίνο της χοληδόχου κύστης.
Το ποσοστό του πληθυσμού που πάσχει από χολολιθίαση είναι δύσκολο να υπολογισθεί και εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού, αλλά μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι 1 στους 10 έως 2 στους δέκα ανθρώπους ηλικίας άνω των 40 ετών έχουν πέτρες στη χολή τους , με την πλειονότητα να αφορά στις γυναίκες.
Η πλειοψηφία των ασθενών με χολολιθίαση είναι ασυμπτωματικοί και θα παραμείνουν ασυμπτωματικοί για όλη τους τη ζωή. Περίπου 10-15% αυτών θα παρουσιάσουν συμπτώματα στα επόμενα 10-15 χρόνια. Αυτοί που αναπτύσσουν συμπτώματα παρουσιάζουν συνήθως κωλικό των χοληφόρων σαν πρώτη εκδήλωση και όχι επιπλοκές όπως χολοκυστίτιδα ή αποφρακτικό ίκτερο. Ένα 2% αυτών όμως θα παρουσιάσει σαν πρώτη εκδήλωση την παγκρεατίτιδα.
Από τη στιγμή που θα παρουσιάσουν κωλικό , ο κίνδυνος ανάπτυξης σοβαρότερης επιπλοκής είναι 2-3% το χρόνο. Αν όμως αναπτύξουν μια σοβαρή επιπλοκή ο κίνδυνος νέας επιπλοκής είναι 30% το χρόνο !
Τα στοιχεία που παρέθεσα παραπάνω είναι αυτά που αναφέρονται βιβλιογραφικά από σοβαρές μελέτες όσο κουραστικά και αν φαίνονται. Τα στοιχεία αυτά είναι απαραίτητα από επιστημονική άποψη αλλά δεν περιλαμβάνουν αυτά που εμείς οι χειρουργοί αντιμετωπίζουμε καθημερινά. Δηλαδή είναι άλλο να λες ότι μόνο το 2% των ατόμων με ασυμπτωματική χολολιθίαση θα παρουσιάσει σαν πρώτο σύμπτωμα οξεία παγκρεατίτιδα και είναι άλλο να σου έρχεται μία νέα κοπέλα 35 ετών με αφόρητους πόνους και εμέτους με οξεία παγκρεατίτιδα και να παραμένει στο νοσοκομείο με ορούς για μία εβδομάδα στην καλύτερη περίπτωση! Και να πρέπει μετά να υποβληθεί σε μια σειρά εξετάσεις – MRCP ή παρεμβάσεις – ERCP, πριν υποβληθεί σε λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή.
Επίσης είναι άλλο να διαβάζεις ότι η πιθανότητα ανάπτυξης επιπλοκών από τη χολολιθίαση είναι σχετικά μικρή και άλλο να σου έρχεται ένας άνδρας 55-60 ετών, παχύσαρκος, καπνιστής με σακχαρώδη διαβήτη και οξεία χολοκυστίτιδα. Στην περίπτωση αυτή η πιθανότητα επιπλοκής κατά τη χειρουργική επέμβαση είναι δεκαπλάσια !!! από αυτή που θα ήταν αν ερχόταν σε σε προγραμματισμένο ραντεβού και κατάλληλα προετοιμασμένος.
Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι στους ασθενείς με χολολιθίαση που δεν την έχουν αφαιρέσει υπάρχει ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου της χοληδόχου κύστης! Το 70-90% των ασθενών με καρκίνο χοληδόχου κύστης είχαν ή έχουν πέτρες στη χολή. Το ιστορικό χολολιθίασης αποτελεί ίσως τον ισχυρότερο προδιαθεσικό παράγοντα για την ανάπτυξη καρκίνου χοληδόχου κύστης. Σε μία μελέτη από τη Σανγκάη βρέθηκε ότι τα άτομα με συμπτωματική χολολιθίαση (απλή χολολιθίαση ή χολοκυστίτιδα) έχουν 34 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο χοληδόχου κύστης σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν χολολιθίαση.
Βλέποντας λοιπόν όλα αυτά τα χρόνια νέους ανθρώπους να παθαίνουν παγκρεατίτιδα ή αποφρακτικό ίκτερο και να βασανίζονται για εβδομάδες ή μήνα και ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας και σοβαρά προβλήματα υγείας να εμφανίζονται με σοβαρές επιπλοκές από τις πέτρες στη χολή έχω κατευθύνει τη χειρουργική μου συμβουλευτική σε μια πιο επιθετική αντιμετώπιση της χολολιθίασης. Δηλαδή:
- πολλαπλές μικρές πέτρες στη χοληδόχο κύστη άμεση χειρουργική επέμβαση για αποφυγή παγκρεατίτιδας
- χολολιθίαση και σοβαρά προβλήματα υγείας (που δεν απαγορεύουν όμως τη χειρουργική επέμβαση) άμεση χειρουργική επέμβαση
- χολολιθίαση ασυμπτωματική σε ασθενείς χωρίς προβλήματα υγείας
προγραμματισμός για επέμβαση στο επόμενο διάστημα
Η λαπαροσκοπική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης είναι σχετικά απλή
και ασφαλής χειρουργική επέμβαση όταν γίνεται προγραμματισμένα, με την κατάλληλη προετοιμασία και από έμπειρο λαπαροσκόπο χειρουργό.
Χρήστος Στράτης MD, Msc, PhD
Γενική και Λαπαροσκοπική Χειρουργική
Τηλ: 2610 278826, κιν: 6944417006